ÇEKİRDEK

ÇEKİRDEK(Nukleus)

-ÇEKİRDEK:canlın kalıtsal bilgilerinin depolandığı,hücredeki büyüme,onarım gibi hayatsal faaliyetlerin kontrol edildiği yapıdır.

-Çekirdek içerdiği DNA nedeni ile hücrenin kalıtım ve yönetim merkezidir.

-Bakteri ve arkelerde bulunmaz.(prokaryot)

-Ökaryot hücrelerde genellikle bir çekirdek bulunur.ancak bazı hücrelerde birden fazla çekirdek bulunabilir.Çizgili kas hücreleri,karaciğer hücreleri,paramesyum.

ÇEKİRDEĞİN GÖREVLERİ:

-Hücre bölünmesi ile depoladığı bilgileri yeni hücrelere aktarır.

-Canlılarda bulunan farklı kalıtsal özellikleri oluşturur.

-DNA’daki bilgilere göre üretilen enzim ve hormonlarla (işlevsel proteinlerle) hücreyi yönetir.

*ÇEKİRDEK,hücre hayatı için gerekli bir yapıdır.

–Hücre çekirdeği 4 ana kısımdan oluşur.

-Çekirdek zarı(Karyolemma)

-Çekirdek plazması(Karyoplazma)

-Çekirdekçik(Nukleolus)

-Kromatin iplikleri

a)Çekirdek Zarı (Karyolemma):

-Çekirdek sıvısı ile sitoplazmayı birbirinden ayırır.

-Çift katlıdır.

-Endoplazmik retikulum tarafından oluşturulur.Dış zar yüzeyinde ribozom bulunur.

-Zar üzerinde por adı verilen geçitler bulunur.Porlar madde alışverişini sağlar.

-Porlar, RNA, ATP ve protein gibi büyük (polimer) moleküllere geçirgendir.

-Çekirdek zarı, hücre bölünmesi sırasında eriyerek kaybolur,bölünme tamamlandıktan sonra yeniden yapılır.

b)Çekirdek Plazması(Karyoplazma):

-Çekirdeğin içini dolduran sıvıdır.

-Çözünmüş madde ve nükleik asit bakımından sitoplazmadan daha yoğundur.

-İçerisinde protein, enzim ve mineral maddeler de bulunur. İçinde kromatin iplikler ve çekirdekçik yer alır.

c)Çekirdekçik(Nukleolus):

-DNA,RNA ve proteinden oluşur.

-Zarsız bir yapıdır.

-Çekirdekçikte rRNA sentezlenir ve proteinlerle birleştirilerek ribozomun alt birimleri oluşturulur.

-Çekirdekçiğin büyüklüğü ve sayısı hücrenin aktivitesine bağlıdır.Protein sentez hızı yüksek olan hücrelerde çekirdekçik sayısı artabilir.

ç)Kromatin İplikleri:

-Çekirdek sıvısındaki DNA ve proteinlerden oluşan ipliksi yapıya KROMATİN denir.

-Hücre bölünmesi sırasında bu kromatinler, kısalıp kalınlaşarak kromozomları oluşturur.

-Kromozomlar birbirinin kopyası iki kromatit içerir. Çünkü, DNA zinciri bölünme öncesi eşlenmiştir.

-Canlının kalıtsal karakterlerini taşıyan kromozomlar hücrelerde türe özgü sayıda bulunur.