Fizik proje

ELEKTRİKLENME ÇEŞİTLERİ

1)SÜRTÜNME İLE ELEKTRİKLENME

2)DOKUNMA İLE ELEKTİRİKLENME

3)ETKİ İLE ELEKTRİKLENME

1)Sürtünme ile elektriklenme

belli maddelerin başka maddeler ile sürtünme teması sonrası elektriksel olarak yüklü hale geldiği dokunma ile elektriklenmenin bir türüdür. Camın kürkle sürtünmesi ya da saçın taranması sürtünme ile elektriklenmeyi sağlar. Günlük hayattaki çoğu statik elektrik durumu sürtünme ile elektriklenme çeşitidir. Oluşturulmuş kutupluluk ve yüklerin kuvvetliliği yüzey pürüzlüğü, sıcaklık, gerilme ve diğer özelliklere bağlı olarak maddeden maddeye değişmektedir.

ÖRNEK;

• Cam çubuk ipek kumaşa sürtüldüğünde, ipek kumaş (-) cam çubuk (+) yükle yüklenir.
• Ebonit çubuk yün kumaşa sürtüldüğünde yün kumaş(+) ebonit çubuk(-) yükle yüklenir.

2)Dokunma ile elektriklenme

İletken cisimler birbirlerine dokundurulduğunda aralarında yük alışverişi olur. Böylece toplam yük cisimler arasında paylaşılır. Yüklerin paylaşımı tamamen birbirine dokundurulan cisimlerin fiziksel ve geometrik yapısına bağlıdır. Örneğin, küresel cisimler birbirine dokundurulduğunda toplam yük küresel cisimlerin yarıçapı ile doğru orantılı olarak paylaşılır.

3)Etki ile elektriklenme

Yüklü, iletken bir cisim, başka bir iletkene yaklaştırıldığında, aynı cins yükler birbirini itip zıt cins yükler birbirini çekeceği için yüklü cisme yaklaştırılan cisim de yüklenir.Ancak, etki ile elektriklenmede bir yük alışverişi yoktur.Bu nedenle cisimler birbirinden uzaklaştırıldığında ilk durumlarına geri dönerler.

Etki ile elektriklenme nasıl olur?

Sezgiye ters bir şekilde, hiç dokunmadan ya da bir şeye sürtmeden iletken bir cismin elektriklenmesini sağlayabiliyoruz. Çok zekice bir yöntem bu şöyle çalışıyor:

1. Önce iki tane iletken cisim alıyoruz. Başlangıçta ikisi de yüksüz.
2. Bu iki iletken cismi birbirine dokunduruyoruz. İkisinin de yüksüz olduğuna dikkat edin.
3. İletken cisimler birbirine dokunurken, birine yüklü bir cisim yaklaştırıyoruz. Böylece iletken cisimler kutuplanıyor.
4. Yüklü cismi uzaklaştırmadan iki metal iletken cismi birbirinden ayırıyoruz.
5. Sonuçta cisimlerin bir artı diğeri eksi yüklenmiş oluyor.

ELEKTROSKOP

Bir cismin yüklü olup olmadığını, yüklü ise hangi cins yükle yüklü olduğunu anlamaya yarayan alete elektroskop denir.

Metal topuz iletken bir telle hareketli yapraklara bağlanmıştır. Yapraklar yüklendiğinde aynı cins yükler birbirini iter ilkesine göre çalışır. Yüklenen yapraklar birbirini iterek açılır. Elektroskop nötr iken yapraklar kapalıdır.

kaynakça:

Vikipedi