Bitki Hücrelerinde Mitoz Bölünme

BİTKİ HÜCRELERİNDE MİTOZ BÖLÜNME

Mitoz bölünme, ana hücrenin sitoplazmasının eşlendikten sonra bölünerek iki yeni ve ana hücreyle aynı genetik yapıya sahip hücrelerin oluştuğu bölünme çeşidine denir. Çok hücreli canlılarda büyüme, gelişme ve onarmayı sağlarken tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar.

A) Karyokinez (Çekirdek Bölünmesi)

1. İnterfaz

Bu evre, döngünün büyük kısmını oluşturur. Hücre kendini bölünmeye hazırlar. Bu evrede hayvan hücresinden farklı bir olay gerçekleşmez. İnterfaz; G1 (metabolik olaylar), S (DNA replikasyonu) ve G2 (protein, enzim ve RNA sentezi) olmak üzere üç aşamada gerçekleşir.

2. Profaz

Bu evrede eşlenmiş kromatin iplikler, kısalıp kalınlaşmaya başlar ve kromozomlar halinde görülebilir duruma geçer. Bitki hücrelerinde, sentrozom bulunmadığından iğ iplikleri mikrotübül yapıdaki proteinlerden oluşur. Hayvan hücrelerinden farkı; hayvan hücrelerinde sentrozomu oluşturan sentriyollerin, iğ ipliklerini oluşturarak kutuplara doğru hareket etmesidir. Bu evrenin devamında çekirdek zarı ve endoplazmik retikulum parçalanır, çekirdekçik kaybolur. Profaz, mitozun en uzun evresidir.

3. Metafaz

Bu evrede kromozomlar, kinetokorlarına bağlanan iğ iplikleri sayesinde hücrenin ekvatoral düzlemine tek sıra halinde yan yana dizilirler. Bitki hücrelerinde hayvan hücrelerinden farklı bir şey yoktur.

4. Anafaz

Kardeş kromatitlerin ayrıldığı evredir. Kardeş kromatitleri bir arada tutan sentromer bölgesindeki proteinler enzim tarafından yıkılır. İğ iplikleri sayesinde her bir kromozomun kardeş kromatitleri birbirinden ayrılarak zıt kutuplara hareket eder. Hayvan hücresinde bitki hücresinden farklı bir olay yoktur.

5. Telofaz

Hücrenin zıt kutuplarındaki kromozomların etrafında çekirdek zarları ve endoplazmik retikulum yeniden oluşur. Çekirdekçik görünür hale gelir. Kromozomlar incelip uzayarak kromatin ipliklere dönüşür. İğ iplikleri kaybolur. Böylece çekirdek bölünmesi -Karyokinez- tamamlanmış olur.

B) Sitokinez (Sitoplazma Bölünmesi)

Bitki hücrelerinde Sitokinez, hücre çeperi olduğu için hayvan hücresinden farklı olarak boğumlanmayla gerçekleşmez. Hücrenin ortasında, Golgi aygıtı tarafından hücre çeperinin ilk tabakası olan ara lamel oluşturulur. Ara lamel, sitoplazmayı ve sitoplazma içeriğini iki eş parçaya böler. Aynı zamanda ara lamelin üzerinde selüloz içeren çeper oluşumu görülür.