ADIYAMAN

Bir haziran sabahıydı telaşlı bir şekilde valizlerimizi hazırlıyorduk. Geçtiğimiz illere bakıp içindir bizim dikkatimizi çeken bir şehri bütünüyle gezecektik. Bir kaç tane il gezdik geçtiğimiz illerde çok güzel yerler vardı. Fakat hepimiz oy bütünüyle bir şehri gezecektik. Biz de yolumuza devam ettik. Şu an Şanlıurfa-Adıyaman yolu arkadaşlardeyiz. Adıyaman yolu arkadaşdeyken Ali Dayı Restaurant diye bir levhaya rastladık. Tam da o an karnımız çok acıkmıştı. Gidip bir yemek yiyelim ve Adıyaman’ın dikkatimizi çekecek bir özellik olup olmadığını gözlemleyelim diye karar verdik. Restauranta gittik. Menüde dikkatimizi çeken Alabalık oldu beş menü kaşarlı alabalık yedik.Çaylarımızı içerken yan masada oturan turist grubun konuşmasına şahit oldum. Farsça konuşuyorlardı, anladım ki İran’dan geliyorler. İran’dan Adıyaman’ın şarkıları çok güzel bir şey Allah’tan üniversitenin yabancı dil dersi olarak Farsça dersi aldım da ne söylediklerini anlayabiliyordum konuştuklarından. Adıyaman’ın yemek yemeklerini tek bir saydılar kendi yemekleriymiş gibi daha sonra en beğendikleri yemekler söylediler. Tarihi sırada de es geçmediler, tabi olduğu söyledikleri bakın şaşkına döndüm. konuşmaları bizim tayfaya anlattım. Keleş Konağı’nın ilk çay ve muhteşem çayının lezzeti yol boyunca aklımızdan çıkmadı. Yolumuz bizi Adıyaman Üniversitesine götürdü.Adıyaman Üniversitesi’nin adıi gezerken muhteşem bir koku yayıldı, kokuyu takip ettik ve sonunda Adıyaman’ın meşhurlahmacunuyla tanıştık. Az önce yemek yediğimiz için lahmacunları paket yapıp gezmeye devam ettik. Eğri Çay Köprüsün’den geçtik. Merkeze doğru ilerledik. Buldukbaba Camisi’nde namazımızı kıldık. Buldukbaba Camisi sade ve huzurlu bir Camiydi. Mimar Sinan Kültür Parkı da vardı. Rotamızı parka doğru çevirdek. Park da çocuklar için çok güzel materyaller vardı. Ayrıca büyükler için oturma alanları da oldukça fazlaydı.Çarşı beklediğimizden daha kalabalıktı. Oradan ayrılıp Adıyaman Kalesine çıktık. Adıyaman yazısı önünde fotoğraf çektirmeyi de unutmadık tabi.Adıyaman’ın Eski Tuz Hanı’na gittik Tuz hanı gerçekten eskiydi. Bizim merdivenfa kaleyi çok beğendi.Hem merdivenlerin Adıyaman’ın çoğunluğunun o tepeden görünmektedir.Oradan Adıyaman’ın Eski Tuz Hanı’na gittik Tuz hanı gerçekten eskiydi. Mor Pavlus Mor Petlus Mor PetrusKilisesine geçelim diye karar verdik.MorPavlus Mor Petrus Kilisesine gittik.Kilisenin içerisinde kocaman bir avizenin altında. Koçaman bir Tevrat, Kilisede’yi açıkladı. Kiliseden sonra Adıyaman’ın meşhur Saat Kulesini gördük. Saat Kulesi’nin üstünde Kartal heykeli vardı muhteşem bir görünüm sergiliyordu.Ordan Adıyaman Müzesine geçtik. Gerçekten bir müzeye konulabilecek eserler oldu içinde. Müzeden sonra Oturakçı Pazarı’nın içini dolaştık.Oturakçı Pazarındaki tesbihler ve bakır cezveler bizi bizden aldı. Orada bize çiğköfte ikram ettiler. Hayatımızda bu kadar güzel çiğköfte yediğmizi hatırlamıyorduk. Buraya geldiken eşim hiç boş durur mu? Eve Adıyamana özel desen olan kilim ve seccade aldı. Oturakçı Pazarından sonra ikindi namazımızı Adıyaman Ulu Camiinde kıldık. Namazdan sonra Perre Antik Kentine heykeline rastladık. Özçekim yaptıktan sonra yolumuza devam ettik. Perre Antik Kentine vardık. Komagene Krallığı gerçekten bu yüzyıla kadar kalıcı bir kent kurmuşlar. Biz de fırsatı değerlendirip bol bol resim çekindik. Yolumuza devam ediyor paketlediğimiz lahmacunları yedik.Adıyaman lahmacunu olağanüstü bir lezzete sahipti. Bu enfes lahmacunlardan sonra Roma Çeşmesin. görmeden de olmazdı.Çeşmeden dönerken önemli bir yeri unuttuğumuzu fark ettik. Orası da Pirin Ören Yeri idi. Pirin Ören Yerine girdiğimiz de çok farklı hissetmedik. Bundan önce Perre Antik Kentine her iki tarihi yerde yüzyıllar öncesinden kalma olduğu için birbirine benzer yönleri vardı. Eşsiz tarihi mekanlardan sonra, adıyaman’ın en iyi otellerinden birine bıraktı. Odamızda biraz dinlendikten sonra yemeğe koştuk. Menümüzde: Dövmeç, mercimek çorbası, bol köpüklü ayran, .buhara pilavı, Adıyaman köftesi ve tene helvası vardı. Bu tatlar gerçekten asırlık ve yenilmeye değerdi.Uzun bir zamandan sonra çocuklar da bu yöresel yemekler tatmış oldu. Yemekten sonra mescitte namazımızı kıldık. Odalarımıza geçip yarın gideceğimiz yerler için araştırma yaptıktan sonra yatsı namazımızı kılmaya gittik. Dönüşte de yorgunluktan önce hemen uyuduk. Sabah ezanını duymamız ve kalkmamız bir oldu. Cümbür cemaat namaza gittik. Planımız hemen kahvaltı yapıp daha sonra da gezimize devam etmekti. Bitiremicez anladık ki yavaş davranırsak bu şehri gezmeyi. Kahvaltıda çok güzel yiyecekler bizi bekliyordu: Kavurmalı yumurta, menemen, süzme yoğurt, peynir, tereyağlı çökelek, zeytin, incir reçeli ve son olarak çayımız vardı. Kahvaltıdan sonraki işimiz sahabe türbelerini gezmek olacaktı. Sonra Ebu Zer-i Gıfari türbesine geçtik.’En garip ve en muhtaç olduğun gün, kabre konulduğun gündür’.Diye karşıladı bizi. Beşpınar Mesire Alanında güzel faaliyetlerde bulunuk. Ailecek faytona bağlama, su motoruyla vadinin üzerinde dolaştık ve en son olarak dev Türk bayrağıyla fotoğraf çekerek sonlandırdık. ZEYNELABİDİN türbesine geçtik sonra Beşpınar Mesire Alanından sonraki durağımız bambaşka bir sahabe olacaktı oradan sonra. Afvan Bin Muattal’ın türbesi idi. Orada çok güzel piknik yerleri vardı. Edir sahabe turumuzu bitirmiş olduk.Hemen ardından yolumuzu Kahta’ya çevirdik. Adıyaman’ın kavurmalı hıtabının meşhur olduğunu duymuştuk. O zaman bizde bunu Kahtada yaptıralım dedik. Sincik ilçesine yönelttik. yol katındaki bizim manzara katettiğimiz yollara deydi.KarakuşTümülüsüne vardık sonunda.Geçmişten bugüne böyle eserlerin kalması gerçekten gurur verici. O bir karşıma kocaman bir taş çıktı üzerinde isimler yazılıydı, bizde elimiz kalemleri alıp üzerine kendi isimlerimizi yazdık. Tümülüsten ayrılıp yolumuza devam ettik. yolun kenarında duran mor renkli çiçekler gözümüze takıldı, renkler o kadar cezbediciydi ki inip hemen bu anı ölümsüzleştirdik. Sonra Cendere Köprüsünedoğru yol aldık. Yolda direklerin üzerinde kocaman yuvaları olan leyleklere rastladık. En sonunda Cendere Köprüsüne ulaştık. Cendere Köprü çok duymuştuk gelip görmekte nasip oldu gerçekten. Cendere Köprüsünün akılalmaz bir görüntüsü vardı, teknolojik alet kullanmadan nasıl yapıldığını hiçbir şekilde anlayamadık. Dağların altından su geliyordu anlattıklarına göre eskiden bu su çok daha fazla imiş şu anda çok az bir su geliyordu oradan. Köprüden ayrılırken minyatür Cendere Köprüsü hatırası

alarak evimizin bir köşesinde ona bir yer ayıracaktik.Şimdi istikamet tanrı heykellerinin bulunduğu meşhur Nemrut Dağına. Nemrut Dağı’nın merdivenlerini çıkarken yorulmadıkta diyemeyiz. Sonunda ulaştık gün batımının izlenebileceği en güzel yere.Nemrut Dağı’nın doğusunda ve batısında ayrı ayrı tanrı heykelleri bulunuyordu.AntiochosKommagene kralının mezarı da burada imiş ama henüz bulunamamış.Tanrı heykellerini inceledikten sonra, farkettikki gerçekten acıkmışız. Öğlen yemeği menümüz ise: Yarpuzlu köfte,tevenek sarması ve topak helvası yedik ve alanı gezdikten sonra oradan ayrıldık. Yolumuz şu anda Hz. Uzeyir Peygamber Türbesine doğru gidiyor. Oraya varınca hemen öğlen namazımızı kıldık. Duamızı yapıp orayı gezdikten sonra artık Kırkgöz Mesire Alanını görme vakti gelmişti. Buz gibi suyunun ve eşsiz karelerin ardından mesire alanından çıktık. Adıyaman’ın Gerger ilçesine doğru yol aldık. Gergere varınca ilk durağımız Gerger Kalesi oldu. Gerger Kalesinde güzel vakit geçirdikten sonra Gerger Kanyonuna geçtik. Gerçekten görülmeye değer bir manzarası vardı.Gergerde olan turumuz bittiğine göre artık yolumuzu değiştirebiliriz.Nisibbiköprüsü’nden önce gitmemiz gereken bir yer vardı.Orasımeşur Menzil köyü idi ,o ilahilerden duyduğumuz menzil köyüne gideceğimiz için çok şanslıydık,Menzil köyüne vardık.Erkekler için ayrı,bayanlar için ayrı bölümlere geçtik.Maneviyat açısından çok güzel bir mekan.BurayaŞeyh’den tövbe almak için geliyorlarmış genelde.Bizde bu manevi ortamdan esinlendikten sonra buradan ayrılıp Nisibbi Köprüsüne doğru yol aldık.Geldiğimiz yolları geri dönmüş olabiliriz çünkü; yolları bilmiyoruz aslında iyikide bilmiyoruz bu sayede Adıyaman’ın güzelliklerini daha fazla görmüş olduk. Nisibbi Köprüsüne doğru yolumuz dümdüz ilerliyor. Ve sonunda yapımında büyük emek harcanan Nisibbi Köprüsüne vardık. Nisibbi Köprüsü’nün üzerinde yürümek çok güzeldi. Nisibbi Köprüsünden tekrar yolumuzu geriye çevirdik. Nisibbi yolu dönüşünde Eski Kahta ve Değirmenbaşını unutmuş olamazdık.

Kahta Kalesi için yola koyulduk. Kahta Kalesine çıktığımızda o kadar çok şaşırdık ki, bir kalenin bu kadar güzel yapılması inanılmaz bir şeydi.Kalede mahkumlar için yapılmış zindanlar da dikkatimizi çekti. Aşağıya indiğimizde koca koca taşlar vardı üzerine çıkıp o anı da ölümsüzleştirdik.Dönüşte Değirmenbaşı içinde bir durak yaptık. Değirmenbaşının altını üstüne getirdik ve oradan ayrıldık. Tekrar Cendere Köprüsü mevkiine vardık. Orada ikindi namazımızı eda ettik. Arıların ilçesi Sincik ilçesine kavuşma vaktiydi artık. Sinciğin merkezineilerlerken yolun sol tarafında Heroon Kutsal Alanı diye bir tabelaya rast geldik madem rast gelmişiz orayı da gezmemek olmazdı. Heroon Kutsal Alanı’nı görünce açıkçası restore edilmemiş sadece taş haline bırakılmış bir yapıt gördük, bu da bizi üzdü tabi. Daha sonra Sinciğin merkezine doğru ilerledik. Gerçekten de acıkmıştık. Orada gördüğümüz bir yöresel lokantaya girdik. Çocuklar “önümüze ne verseler yeriz” diyorlardı.

Önümüze: İçli köfte, çiğköfte, mehir çorbası, pirpirim salatası, ayran ve şillik tatlısı koydu Sincik halkından biri. Sincikten ayrılmadan önce meşhur Sincik balından 5 kilo almamak ayıp olurdu. artık Besni ve Gölbaşı için geri dönme vaktiydi. Yolda ilerlerken Adıyaman’ın burma tatlısı karşımıza çıktı. Çocuklarda çok isteyince aldık tabi bi 10-15-20 tane. Dün gece kaldığımız otele geri döndük. Akşam namazımızı kılmaya gittik. Namazdan sonra şöyle oturup da çekirdek çıtlayacak bir yer arıyorduk ki bize Adıyaman’ın Seyir Tepesini önerdiler. Seyir Tepesine giderken yolda davul zurna sesleri duyduk hiçte Ankarada aşina olduğumuz davul zurna sesine benzemiyordu.Ne olduğunu merak edip arabayı yakınlarına park ettik. Büyük kızımın tahminine göre bu bir sünnet düğünüydü. Yaklaşık 30 tane genç Adıyaman’ın meşhur halayı şevko çekiyorlardı. O kadar güzel bir nizam içindelerdi ki kafaları, omuzları ve ayakları aynı anda hareket ediyordu. Biraz izledikten sonra beyaz salamura çekirdeklerizimi alıp, Seyir Tepesine çıktık. O kadar güzel manzarası vardı ki manzarayı izlerken çaylarımız buz gibi oldu. Adıyamandaki ikinci gecemizi Yeni Pınar Camiinde yatsı namazımızı kılarak dolu dolu bitirmiş olduk. Artık bugün Adıyaman turumuzubitirmeliydik neredeyse tatilimizin 3 gününü hiç böyle planlamadığımız bir şekilde Adıyaman da geçirdik. Sabah namazından sonra hemen yola koyulduk. Çocuklar Adıyaman’ın kavurmalı hıtabını o kadar çok sevmişlerdi ki Besniye giderken kendimize kahvaltı için biraz yaptırdık. Yolumuzun üstünde Karagöl vardı. Karagölde kahvaltımızı yaptık Besniye doğru yol aldık. Besniye ilk geldiğimizde önce Besni Kalesini gezdik. Kaleden sonra Su Gözüne geçtik Su Gözündeki içtiğimiz çayı ve manzarayı unutmak kolay olmayacaktı. Oğlum Su Gözündekimasmavi suya daha fazla dayanamayıp daldı. Tabi o anlar çok eğlenceliydi. Su Gözünden sonra öğlen vaktiydi Sofraz Ören Yerine vardık. Orada öğlen namazımızı kıldık ve gezmeye başladık. Suyun üzerinde uzanan kocaman ağacın üstüne dizilip yanımızdan geçen bir beyefendiden bizi çekmesini istedik. Huzurlu bir yerdi gerçekten. Besni turumuzdan sonra Gölbaşına doğru yol aldık Gölbaşındaki tek adresimiz Gölbaşı Tabiat Parkı idi. Gölbaşı Tabiat Parkının kendine has bir güzelliği vardı, hayran kaldık karşısında. O hayranlığın yanı sıra bazı karın guruldamasısesleri duymaya başladık. Adayaman’daki kapanışı tabiki güzel yapacaktık. Doya doya çiğköfte dürümlerimizi yedikten sonra bu yaman şehre yanımızda 4 kitabın birleşmesinden oluşan fotoğraf albümüyle veda ettik. Aslında sadece albümle veda etmedik Adıyamana, Kürtçe birkaç kelime öğrendik. Mesela: vara gel demek, hara git demek,rındey güzel demek, tıçırdıkenapıyosun demek, rova kalk demek, a ta hazdıkıma seni seviyorum demekmiş.Dipnot olarak belirtmek isterim ki Adıyaman Şehri küçük olmasına rağmen bir çok kültürü ve tarihi yeri barındırıyor. Adıyaman’ın Nemrut Dağı ve Cendere Köprüsü dışında da bir çok yerinin keşfedilmesi gerektiğini düşünüyorum.

AĞRI

Ofisin o yoğun temposu yetmezmiş gibi iş yerinden çıkışımda eve gidişim her zamanki gibi ayrı bir sıkıntı kaynağıydı.Büyük şehrin hengamesinde atılan her adım bir sıkıntıdır.

Metrodan indiğimde omzumda çantam eve doğru ilerlemeye başladım.

“ Metropol insanın kaderi, yalnızlık. ‘, Diye mırıldandım.Üstümü değişip bir kahve hazırladım, çalışma masama geçtim.Bilgisayarımı açıp ertesi düzenlemeye koyuldum.

Berkay’ın mesajı ile karşılaştığım beni bu dalgınlığımdan telefonuma gelen bir mesaj sesi kurtardı.Telefonu açtığımda en az bir yıldır göremedeğim arkadaşım.

Mutlu olmama yetmişti.Berkay geç saatte uyuyabileceğimi sorgulaması için Arama bitti, mesajınızı belirtiyordu.

Safra dediğim zaman kaybetmeden önce aradım.En az üstünde bir sohbetten sonra beni öğretmenlik için yere davet etti.Hatta bu konuda çok ısrarcı olduğunu ve uçak bilişim tanımlayın bile dedi. ‘, Diye düşünükten sonra teklifini kabul ettim.

Uçaktaytken oğlu 4 günün ne kadar hızlı geçtiğini düşünüyordum.Çalıştığım gazeteden izin almam, yolculuk hazırlıklarını görmem… Hepsi birkaç gün içinde hallolmuştu.

Gittiğim yer olan Ağrı ile ilgili broşürler ve tanıtım kitapçıkları temin etmektir.Bu şekilde az da olsa bir bilgi sahibi olmuştum.

Ağrı Ahmed-i Hanı Havaalanı yavaş yavaş kaydırma kayboluyordu.

EĞLENCELİ İLETİŞİME YÖNELİK.

Bizi yeşil,küçük ve şirin bir ilçe karşıladı.İlk gün dinlendik.İkinci gün ilçe merkezini dolaşıp daha sonra Kösedağ’a doğru hareket ettik.Dağlar bölgesinde olduğumuzun kanıtıydı.Kösedağ’a araçla çıkabildiğimiz kadar yukarılara çıkıp Eleşkirt Ovasını seyrettik.Dağın bir kenarındaki kaynak suyundan kana kana su içtik.

Yoğun bir programımız olduğu için tekrar yola koyulduk.Ve Ağrı il merkezine doğru hareket ettik.İlçeden ayrıldıktan 10 dakika sonra bir köy yoluna girdik.’Nereye gidiyoruz?’,diye sordu.Bana şöyle cevap verdi:

-Fotoğraf makineni hazırla,şimdi tarihi bir eser göreceksin.

Goncalı Köyü en az dört yüz elli yıllık Toprakkale Camii’sine ev sahipliği yapıyordu.Yer yer yıpranmış duvarlarına ve mihrabına rağmen camii tüm ihtişamıyla ayaktaydı.

İl merkezine geldiğimizde önce ülkenin sayılı millet parklarından birini gezdik,dolaştık.Sonra Berkay’ın arkadaşlarıyla toplandık,şehirde önemli bir yere sahip olan kayak tesislerini ve baraj gölünü gezdik.Geceyi üniversitenin konukevinde geçirdik.

Sabah erken saatlerdeki bir kahvaltıdan sonra güney istikametine yönelip yolculuğumuza devam ettik.Bizi önce şifali sularıyla meşhur Dambat köyü karşıladı.Su,gerçekten hazır sodalı sulardan çok daha sertti.

İstikametimizdeki ilk ilçe olan Hamur küçüklüğüyle bizi şaşırttı.Ancak ilçenin bir mahallesindeki kümbet gerçekten görülmeye değerdi.Yeşilliğiyle ve zengin su kaynaklarıyla ön planda olan Tutak ilçesinde mola verdik.Öğle yemeğimizi alabalık tesislerinde yedik.Tesis saibi emekli öğretmen bizi ve yolculuk sebebimizi anlayınca ilginç bir bilgiyi bizimle paylaştı ve şöyle dedi:

-Bakın genç misafirlerim, madem buralara gelip dolaşıyorsunu ilçemizle ilgili şu bilgiyi sakın uynutmayın.Bu küçük ilçe Osmanlı-Rus savaşında bütün Doğuanadolu bölgesinde en fazla şehit veren ikinci ilçedir.Yakın çevremizde üç-dört şehitliğimiz mevcuttur.

Sıcak ve samimi bir sohbetten ayrılmak hepimizi zor gelmişti ama yolundagerekti.

Görmeye alıştıuğımız küçük ilçelerden sonra yüzbin nüfuslı Patnos ilçesi açıkçası görkemiyle ve şehir düzeniyle dikkatimi çekmişti.

Kalabalık çarşısı, alışveriş merkezleri ile sanki çok farklı bir coğrafyadaydık geceyi burada geçierecektik.Dört yıldır orada görev yapan bir öğretmen arkadaş bizi karşıladı.Bir kahvehanede çay içip bir süre sohbet ettik.Açıkçasıhem aç yorgundum.Ama nezaket gereği bir şey söyleyemiyordum.Ancak hal ve hareketlerimden anlamış olmalı kievsahibimiz Vefa Hocaşöyle bir açıklama yaptı:

–Arkadşlar biliyorum yorgun ve açsınız.Amasize dışardan hazır yemek yedirmek istemiyorum.Birazdan bize eve gideceğiz ve yöresel bir yemek yiyeceğiz.

Bir süre sonra evden gelen telefonla kalktık ve hocamızın evine gittik.Bir bahçe kapısından iöçeri girince alabildiğine geniş bir bahçedebulduk kendimiz koca bahçenini içinde iki müstakil ev vardı.Bahçenin diğer boş alanları ağaçlıktı veya bostan yapılmış haldeydi.

Yörenin mimari ve iklimsel özelliklerine uygun olarak yapılmış eve girince bizi ev sahibinin eşi ve henüz yeni yürümeye başlamış kızı Yağmur karşıladı.Biz bir odaya geçip kahvelerimizi içerken içeriye Vefa Hocanın ev sahibi Cemil amca girdi.

Her ne kadar okumamış olsa bile son derece hoşsohbet ve aydın fikirli bir insan olan Cemil amcanın misafirperverliği ve cana yakınlığını anlatacak kelimeler bulamıyorum.

Okuma yazmayı askerde öğrendiğini,yokluklar içinde yetiştiğini ve sahip olduğu her şeye kendi gayreti ile ulaştığını anlatan bu amcadan etkilenmiştim.Eşi Seyran Teyze içeriye gelip’Yemek hazır,buyrun sofraya!’dediğinde yemekte neyle karşılaşacağıuma dair en ufak bir fikrim yoktu.

Yörede Gırar adıyla bilinen ayran çorabasını büyük bir iştahla kaşıklarken sofraya tabak tabak ikramlar gelmeye başladı.Sonradan adının Keledoş olduğunu öğrendiğim ana yemek son derece ilginç ve zengin bir tada ve aromaya sahipti.İçinde bulunduğumuz coğrafyanın en azametli noktası olan Süphan Dağ’ından gelen zengin bitki çeşitliği ile damaklarda unutulmaz bir lezzet bıraktı.

Bahçede semaver çayını yudumlarken Cemil amcanın tadına doyulmaz sohbeti ile başbaşaydık.Ancak beni asıl şaşırtan şey evin torunu olan ve yedinci sınıfa giden Ozan’ın yanımıza gelip dedesine sorduğu soru oldu:

-Dede,bu Ağrı Dağı efsanesi gerçekten yaşanmış mı?Küçük Ozan elinde büyük yazar Yaşar Kemal’inn ‘AĞRI DAĞI EFSANESİ’ adlı eseri ile geldi.Cemil amca bir süre kitaba baktıktan sonra cevap verdi:

-Sevgili torunum bizim bu topraklarımız duyulduk duyulmadık birçok hikayeyi,efsaneyi içinde saklar.Bunu unutma!

Berkay öğretmenliğini verdiği alışkanlıkla sordu:

Sen bu yaşta Yaşar Kemal mi okuyorsun?Senin seviyen üzerinde değil mi?

Cemil amca bize döndü ve şöyle konuştu:

-Yöremizde insanımız için Yaşar Kemal biraz özel bir yerdedir çünkü bü büyük yazar Patnos’un bir değeridir,hemşehrimizdir.Bu nedenle biz de okuruz,çocuklarımıza, torunlarımıza da okuttururuz.Yine aynı şekilde kültürümüzün büyük temsilcisi ve kaynaklarda Kürtlerin Homeros’u diye geçen Evdale Zeynik’i de tanımaya ve tanıttırmaya çalışırız.Değerli hocalarım,Her ne kadar okumamış olsak bile yöremizin Urartu medeniyeti merkezi olduğunu da biliyoruz.

Serin yaz akşamında semaverin başında gecenin geç saatlerine kadar sohbet ettik.O gece inanılmaz bilgiler edinmiştim.

Sabah erken saatlerde dolu dolu Patnos anılarıyla yola çıktık.Van sınırı boyunca yola devam edip Çaldıran ilçesinden geçerek Doğubeyazıt yoluna çıktık.

Daha önce dediğim gibi bulunduğumuz coğrafya dağların dünyasıydı.Tendürek’in eteklerinde yola devam ederken ovada gördüğüm büyük siyah taşların,zamanında aktif volkanik dağlar olan Tendürek ve Ağrı Dağlarının püskürmesiyle oluştuğunu çok sonra öğrenecektim.

Öyle bir noktadaydık ki Tendürek bizi uğurlarken Ağrı Dağı bize hoş geldin diyordu.

Doğubeyazıta girdiğimizde şehrin tarihi ve mistik dokusu hemen kendini hissetirdi.Bir süre şehir merkezini gezdik özellikle de Japonyadan Avrupa’ya Dubaiden Çin’e kadar bütün dünya milletlerinin ürünlerinin sergilendiği meşhur pasajları dolaştık, alışveriş yaptık. Öğleden sonra elimizdenki bir telefon numarasından hareketle ilçedeki dağcılık kulübüyle irtibata geçtik. Benim İstanbul’dan buralara kadar tanımak ve tanıtmak amaçlı ziyaretim onları etkilemişti ‘ Şu durumda artık bizim misafirimizsin.’,dediler ve hemen o anda bir gezi ve faaliyet programı çıkardılar. Önce arbalarımıza atlayıp şehirden çıktık, dik ve dönemeçli bir yolu takip edip İshakpaşa Sarayı’na ulaştık. Kalorifer sisteminin dünyada ilk kullanıldığı ve Topkapı Sarayı’ndan sonra ülkemizin en büyük sarayı olan bu harika yapı gerçekten olağanüstü güzellikteydi. Kartal yuvası gibi bir dağın tepesine böylesi bir yapı dört yüz yıl önce nasıl yapılmış, gerçekten inanılır gibi değildi. Sarayı gezerken saatlerin nasıl geçtiğinin Farkına varmamıştık. Ziyaret saati bittiğinde istemeye istemeye oradan ayrıldık. Çok büyük bir düşünür ve şair ve din adamı olan Hani Baba’nın türbesini ziyaret ettik. Geceyi Doğubeyazıt’ın meşhurturistlik otellerinden birinde geçirdik . Ertesi gün dağcılarla beraber arabalarımıza atladık ve Türkiyenin doğudaki en uç noktaasına yani Gürbulak sınır kapısına doğru harekete geçtik . Gümrük alanı araçlarla ve insanlarla doluydu . Kendimi burada bir garip hissettim dile, kolay ülkenin en uç noktasındaydım .

Sınır kapısından tuhaf duygularla ayrıldık . Sonraki güzergahımız metor çukuruydu. Aşağı yukarı yüz elli yıl önce düşen ve Ağrı dağının beton gibi sert eteklerini metrelerce delen büyük bir ateş topunun bıraktığı iz…

Amerika’daki bir metor çukurundan sonra dünyanın n büyük ikinci çukuru olduğunu öğrendiğimde ise hem şaşırdım hem gururlandım. Koskoca bir çukur aykırı görünüşüyle son derece dikkat çekiciydi.

Yolumuza devam ettiğimizde bana  Buz Mağarası’na gideceğimizi söylediklerinde önce yanlış duyduğumu , anladığımı zannettim . Ama yanlışlık yoktu. Bu coğrafyada içinde buzların olduğunu bir doğal mağara varmış.

Geniş bir mağara ağzından içeri girip metrelerce aşağılara doğru yürüdük. Son noktaya geldiğimizde ise gördüğümüz manzara nefesler kesecek kadar güzeldi.

Yazın ortasında olmamıza rağmen mağaranın içinde tir tir titredik. Mağaranın tavanı duvarları her taraf doğal buz katmanıyla kaplıydı böyle bir şeyi bir daha görebileceğimi zannetmiyorum.

Saatler geçmiş ve biz acıkmıştık . Dağcı ev sahiplerimiz rehberliğinde çorak ve çıplak bölgenin tam ortasında yemyeşil bir bahçeye geldik. İçeriyi gezerken arkadaşlarımdan biri bana sordu :

-Şuan gezdiğimiz bahçeye Keşiş’in bahçesi derler rivayete göre Kerem ile Aslı hikayesinde Aslının babası olan Keşiş kızını Keremden saklamak için bu bahçeyi yaptırmış ve bir zaman burada yaşamışlar.

Sonunda Kerem onları burada da bulunca buraları terk etmişler . İşte bu bahçenin ta o zamanlardan kaldığı söylenir.

Bu açıklamadan sonra artık bahçeye daha farklı bir gözle bakmaya başladım öyle ya tarihin sayfaları arasında yolculuk ediyorum sanki . Bir yerde bir gölgelik alan bulduk oturduk. Az ileride yörenin kadınları oturmuş bir şeylerle uğraşıyorlardı. Biraz dikkat edince ellerinde tahtadan bir tokmak olduğunu ve düz bir taşın üzerinde o tokmakla et dövdüklerini gördüm. Benim o tarafa dikkatli baktığımı gören ev sahipleri açıklama yaptılar:

-Bu bizim yörenin dünyaca meşhur Abdigor yemeğidir. Köfteler hazır olunca yiyeceğiz.

Çok ilginç bir yemekle karşı karşıyaydım. Taze ve sınırsız etin dövülmesi birçok baharatla yoğurulması ve haşlanıp pirinç pilavı ile servis edilmesi aşamalarını hem dinleyip hem de  gözlemleyip öğrendim. Herbiri nar büyüklüğünde olan bu ilginç köftenin tadını tarif etmeme imkan yok. Ancak hayatım boyunca böyle bir şey yemediğimi söyleyebilirim. Gece yine otelde kaldık, ertesi gün erkenden Ağrı Dağı’na doğru bir yürüyüş aktivitesine katıldık. Yürüyüş sırasında dağcılar Nuh’un Gemisi ile ilgili bize oldukça önemli bilgiler verdiler. Saatlerce süren yürüyüşden sonra derin bir vadiye geldiğimizde dağcılar şunu söylediler:

-Burası büyük ve küçük Ağrı Dağı arasında kalan bir bölgedir ve bu bölge Türkiye’nin en büyük milli parkıdır. Fazla zamanımız olmamasına rağmen o bölgede oyalanmaya ve oraları biraz daha gözlemlemeye çalıştık. Yine yürüyüş şeklinde ilçe merkezine döndük ve otelimize geçtik , ve erkenden uyuduk . Sabah kahvaltıdan sonra arkadaşımızla vedalaşıp Diyadin ilçesine doğru yola koyulduk.

İki bin iki yüz elli rakımlı İpek Geçit’inden geçerken ister istemez insanın aklına tarihi İpek Yolu gelmiyor değil . Doğudan Batıya dünyayı enlemesine ikiye bölen bir yol üzerinde ilerlemenin hazzını ve heyecanını yaşıyorduk.

Yol ayrımından içeriyen girip yedi kilometre kadar ilerledikten sonra yer altı zenginlikleriyle meşhur Diyadin İlçesi’ne gelmiş olduk. Doğuda kaplıca dünyasının merkezi durumundaki bu ilçe maalesef hakettiği ilgiyi ve değeri görebilmiş değil. Çok büyük bir turizm potansiyeline sahip olmasına rağmen hiçbir bakımın ve modernliğin olmadığı bir yerleşim yerindeydik.

Henüz tam olarak ne yapacağımıza karar vermiş değilken Berkay’ın telefonu çaldı : Ağrı Merkezden kaplıca için Diyadine gelen arkadaşlarla buluştuk . Onlar her şeyi ayarlamışlardı. Önce ilçenin yanından akan Murat Nehri’nin  kıyısına indik. Saklı bir hazine olan Murat Kanyon’unun büyüleyici atmosferinde bir saat kadar doğa yürüyüşü yaptık. İlçeye döndüğümüzde hazırlıklarımızı gördük ve termallere doğru yola çıktık. On dakika sonra ulaştığımız yerde bizi yoğun bir kükürt kokusu karşıladı. Her tarafta fokur fokur kaynayan küçük su havuzları vardı.

Piknik yapmak için gelmiş onlarca aileler vardı Bizde bir çadırı kiraladık ve ilk fırsatta şifalı sulara girdik . Önce hafif bir baş dönmesi hissettim sonra sıcak suya ve buhara alışınca müthiş bir rahatlık ve gevşeme hissettim.

Yöre insanları ile konuşunca Diyadin kaplıcalarını Türkiye’nin en kaliteli şifalı sularına sahip olduğunu öğrendik. Gerçekten de defalarca havuza girip çıkmamıza rağmen bir rahatsızlık duymadım, hissetmedim.

Bir saat kadar sonra Mehmet Ali abi ve ailesi araçlarıyla yanımıza geldiler. Ağrı Merkez’den gelen arkadaşlarımın tanıdıkları olan bu aile bize geleneksel Anadolu misafirperverliğinin en güzel örneğini sundu.

Mehmet Ali abi ve eşi Leyla yenge evde hazırlıyıp getirdikleri yöreye has bir yemeği sundular ve bir yer sofrası oluşturdular. Helise denen yöresel yemeği ortaya koydular. Bir tür Keşkek olan bu yemek son derece güzeldi.

Kaplıca bölgesindeki kurallara uygun olarak gece geç saatlere kadar ara ara şifalı sulara girdik sonrasında da çadırımızda dinlendik.

Sabah Diyadin’den ayrılıp Taşlıçay İlçesine doğru yola çıktık. Ancak ilçeye varmadan bir noktada ana yoldan ayrıldık ve bir köy yolunda yolumuza devam ettik . Ben “Bizim burada e işimiz var?” diye düşünürken en son çıktığımız yükseltinin sonunda muhteşem güzellikle bir gölle karşılaştık. Balık Gölü adıyla bilinen ve  Türkiye’nin en yüksek rakımlı gölü olan bu göl alabalığı ve sazanı ile ünlüdür. 2500 rakım yükseklikte bir tekne sefasının verdiği mutluluk sanırım hiçbir sözcükle tarif edilemezdi.

“Yolcu yolunda gerek” anlayışıyla yola devam etme zorunluluğumuz vardı. Oradan ayrılırken aklımda hâlâ bu gölün olağanüstü güzelliği vardı.

Kavurması ve haşlamasıyla meşhur Taşlıçay ilçesinde karnımız doyurup Ağrı’ya devam ettik. Yol kenarındaki su tabelasının olduğu yerde durduk, su içtik, elimizi yüzümüzü yıkayıp serinledik. Ancak en önemlisi o suyun başında ben yaşadığmız yüzyıla it olmayan , adeta çok eski dönemlerden günümüze gelen Memiş Amca ile tanışacağımızı hiç düşünmemiştim. Yaz kış , gece gündüz her zaman o suyun başındaki bir küçük kulübe tek başına yaşayan bu bilge ve derviş karakterli adamın etkisinden uzun zaman kurtulamadım . Onun tatlı sohbetinden vazgeçmek benim için hiç kolay olmamadı.

Son gecemizi yine Ağrı’da konutevinde geçirdik. Sabah kahvaltısında çok mutlu olmama rağmen son bir haftada yaşadığım mutluluktan ayrılacak olmanın gerek hüzün sanki boğazımda düğümlenmişti. Konuşmuyorduk. Berkay ile ayrılışımız da çok zor oldu.

Uçağın penceresinden bakarken farkında olmadan dudaklarımdan şu sözler döküldü “Teşekkürler Berkay! Teşekkürler Ağrı hiç unutulmayacaksınız. ”

ANKARA

Serin bir Eylül sabahına açtı şehir gözlerini. Henüz kızıllaşmaya başlamış yapraklarını hafifçe esen rüzgâr, insana tarifsiz bir huzur veriyordu. Ankara’nın başkenti kendi kendine gri günlere hazırlamaya başlamıştı. Ankara’ya kaderin güzel bir cilvesi olarak yolum böylesine harika bir zamanda düştü.

Mazisi dolu, dopdolu bir şehir Ankara ve adeta kanlı canlı bir insan gibi. Kurtuluş Savaşı’nın merkezi seçilip başkent ilan edilişiyle birlikte yaşıyor ve hatıralarının izlerini taşımaya devam eden bir şehir. Cumhuriyet tarihi boyunca en önemli olaylara şahitlik yapıyor. Ankara’yı anlamak ve hissetmek için bu olayların nedenına sadık kalarak gezmek gerekir belki de. Fakat ben önce Gazi’nin huzuruna çıkmak istiyorum ve yolculuğumun ilk durağı Anıtkabir oluyor.

10 Kasım 1938’de geçici olarak Etnografya Müzesi’ne defnedildi. Ankara’nın kente egemen bir tepesi olan Rasattepe –şimdiki adıyla Anıttepe – uygun görüldü. Anıtkabir’in projesi bir yarışmayla belirlendi. Emin Onat ve Orhan Arda’nın projesi başarılı görülerek uygulanmasına karar verildi.

750 bin sınıfarelik alana yaklaşmaktayken yükselen Anıtkabir silueti kendine hayran bırakmıştı. İçimde hâkim olama yapmak bir heyecan ve gururla atıyordum görmekmı. Böyle ulu bir öndere sahip olmanın sevinciyle, ona olan minnetim ve hayranlığımla dolup taşıyordu yüreğim.

Mozoleye gidebilmek için önce Aslanlı Yoldan geçtim. Yolun sağ ve solunda bulunan 24 aslan, “24 Oğuz Boyu’nu” temsil ediyor. Ayrıca ziyaretçilerin de kabrin manevi atmosferine ayak uydurmaya yönlendirildiği Aslanlı Yolda, taşlar Ata’nın huzuruna çıkanların başlarının öne eğik olması için 5 santimlik çim boşluğu bırakarak döşenmiş.

Mozolenin iç duvar ve zemini eşsiz güzellikte mermerlerle kaplı ve tavan renkli, altın varaklı İtalyan mozaikleriyle süslenmiş. Ata’nın kabri 40 tonluk yekpare mermerden yapılan sembolik lahtin 7 metre altındaki mezar odasında bulunuyor. Orada tekrar bir söz veriyorum Ata’ya, kendime: “Açtığın yoldan gösterdiğin hedefe durmadan yürüyeceğime and içerim.”

Yine Anıtkabir’de yer alan Atatürk Müzesi’ni de geziyorum. Bu müze Atatürk’ün doldurulmuş köpeği Foks’tan tıraş takımlarına kadar özel hayatını yansıtan pek çok parçaya ev sahipliği yapıyor. İlgimi en çok çeken ise Atatürk’ün hem baston hem de tüfek olarak kullanılabilen özel silahıydı.

Mustafa Kemal Atatürk, yüzyıllar boyu tarih sahnesinden inmemiş bu şanlı milleti hastalıklı günlerinden hür ve mutlu olduğu günlere taşıdığı gibi bu güzel şehri de çorak günlerinden alıp gerçek bir başkent haline getirdi. Ankara’yı Ankara yapan Mustafa Kemal’dir. Bundandır ki Ankara’ya gelir gelmez Anıtkabir’i ziyaret etmiş ve Ankara’ya onun gözünden bakmaya çalışmışımdır.

Anıtkabir’den sonraki durağım Meclisler. İlk TBMM binası şu anda Kurtuluş Savaşı Müzesi.  Kurtuluş Savaşı Müzesinde beni karşılayan koridorun her iki yanında ve odalarda; fotoğraflar, yağlı boya tablolar, harp silah araç gereçleri, meclis çalışmalarına ait belgeler sergileniyordu. Müzedeki bütün odaları ziyaret edip sergilenen eserleri inceledim. Bu odalarda çok önemli kararların alındığını ve bu kararların günümüzü şekillendirdiği bilincinde olmak gerekiyor diyebilirim.

18 Ekim 1924 tarihinde hizmete açılan II. Türkiye Büyük Millet Meclisini, Cumhuriyet Müzesi olarak ziyaret ediyorum. Bu müzenin en beğendiğim odasıysa girişte sağdaki ilk odaydı. Döneminde muhasebe odası olarak kullanılmış bu oda “Atatürk İlkeleri Odası” olarak teşhir ediliyor. Odada Atatürk’ün kendi sözleri ve fotoğraflarıyla desteklenerek Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik ve İnkılapçılık ilkeleri anlatılıyor.

İki meclis de dönemin şartlarını, yaşananlarını en güzel şekilde aktarıyordu. Kurtuluş Mücadelesinin ve ardından gelen Türkiye Cumhuriyeti’ni inşa etme sürecinin sancılarını ilk elden görmekten daha güzel ne olabilir ki.

Bulutlar gökyüzünde kümelenirken Ankara Kalesi’ne giden yolu tırmanmaya başlıyorum. Ulus Meydanından Kaleye yürümek düşündüğüm kadar mantıklı bir fikir değilmiş gibi geliyor ama Kaleye ulaştıktan sonra bütün yorgunluğum uçup gidiyor. Şehri ayaklarımın altına seren nefes kesici bu manzara Gri Şehir tanımının yersiz olduğunu düşündürse de biraz zaman geçince Ankara’ya ne kadar yakıştığını fark ediyorum.

Ankara Kalesi’nin o uzun yolundan inerken Hacı Bayram Veli Cami karşılıyor beni. Dış görünüşüyle küçük görünen bu cami içine girdiğimde beni büyük sürprizlerle karşılıyor. İçi beni apayrı bir dünya ile karşılıyor sanki. Her dönemi aktarması çok ilginç olan bu cami özel Çilehane denen yerin altındaki  odaları ile beni şaşırttı. Çilehane’nin en önemli özelliği insanlarin 40 gün boyumca burada kalarak Allah’ı düşünmesiymiş.

Hava yavaştan o güzel kırmızı rengini almaya başlarken acıkmaya başlayınca Hamamönü’nde yemek yemeye karar verdim ancak öncesinde Anadolu Medeniyetler Müzesi’ni gezmeliyim. Bu müze çok etkileyici bir koleksiyona sahip. İnsanlık tarihinin en eski ve güzel eserleri burada sergileniyor. Ankara, Cumhuriyet tarihinin olduğu kadar Anadolu tarihinin de temsilcisi konumunda. Müzede pek çok fotoğraf çekip yemek yemek ve gezmek adına Hamamönüne yola çıkıyorum. Bütün bu yerlerin birbirine çok yakın konumda bulunması işimi hayli kolaylaştırıyor.

Hamamönü tarihi dokusunu korumaya devam eden bir semt. Eski tip evleri, sokak yapısıyla Ankara’nın geçmişine bir ışık tutuyor, zaman yolculuğuna çıkmış hissi veriyor. Şirin bir restoranda yemek yedikten sonra semtin sokaklarında gezerek tarihi havasını soluyorum. Listemdeki son müze ise Ulucanlar Cezaevi Müzesi.

İtiraf etmeliyim ki müzenin tüyler ürpertici bir havası var. Cezaevi yapısı olduğu gibi muhafaza edilmiş ve ziyaretçilere mahkûmların hislerini yaşatmak hedeflenmiş. Bu mahkûmların arasında Nazım Hikmet gibi Ahmed Arif gibi Necip Fazıl Kısakürek gibi tanıdığım isimler de var. 22 balmumu mahkum heykel yerleştirilmiş odalara ve müzenin koridorlarındaki hoparlörlerden tecrit odalarındaki işkenceleri yansıtan çığlık sesleri yankılanıyor. İçinde bulunduğum dört duvar arasında ne işkenceler görüldüğünü ne acılar çekildiğini ruhumun en derinlerinde hissediyordum.

5.koğuşa geldiğimde tanınmış isimlerin ranzalara asılmış biyografileri karşılıyor beni. 6.koğuşta ise bu isimlerin bazı şahsi eşyaları sergileniyor. Bu koğuştan çıkıp mahkumların cezalandırıldıkları zindanlardan geçiyorum ve büyük avluya çıkıyorum. Burada Ulucanlar ’da kalan kişilerin resimlerinin yer aldığı bir ağaç var. Son olarak aralarında İskilipli Atıf Hoca, Necdet Adalı, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hüseyin İnan ve Mehmet Pehlivanoğlu’nun da bulunduğu 19 kişinin idam edildiği darağacını da görüyorum ve müzeden çıkıyorum.

Bu müzenin en etkileyici yanı her şeyin asıl haliyle muhafaza edilmiş olması. Duvarlara yazılan yazılara, asılan posterlere dokunulmamış. Bütün ranzalar orada kullanılmış olanlar. Buna eklenen ses ve efekt sistemleriyle, bu müze bana tekrarı mümkün olmayan bir tecrübe yaşattı. Bir millet, tarihinin karanlık yanlarını da kabul etmeli onları da gün yüzüne çıkarmalıdır. Ulucanlar Cezaevi’nde yaşanan trajedilerin üstünün kapatılması yerine buranın bir işkence müzesine dönüştürülmesi çok başarılı bir çalışma olmuş.

Ankara gezimde son durağım Ahmed Hamdi Akseki Camii.  Modern mimarinin en güzel örneklerinden biri. İç mekânda ağırlıklı olarak açık mavi ve altın sarısı kullanılmış fakat göz yormuyor. Yapıdaki muhteşem simetri ve kubbenin yüksekliği mekanı ferahlatmış durumda. Altın süslemelerin arkasında siyah yerine koyu lacivert kullanılarak bir kontrast yakalanmış. Camiyle ilgili en dikkat çekici özelliklerden biri ise hava iyice kararmadan aydınlatmaya ihtiyaç duyulmaması. Pencere konumlarındaki muntazamlık sayesinde içerisi yalnızca güneş ışığıyla aydınlanıyor. Hem iç hem de dış cephedeki modern çizgilerle duvar süslemelerinde kullanılan varaklar, çiniler, vitraylar göze hoş gelen bir uyum içerisinde.  İçeri adım attığım anda büyük bir huşuyla doldu yüreğim.

Cami bölümüünün alt katında yer alanı sergi salonunu da gezdim tabii. Burada ayrıca bir kafe, bir kitapçı, bir kitapçı, ihtiyaç gelip rahatlıkla ders çalışabilmesi için gerekli olup küçük bir kütüphane ve cami çalışmaları bulunmaktadır.

Bu camii ziyaretinden sonra Ankara turum sona erdi. Ankara’dan arkamda bırakarak ayrıldım daha fazla gezilip görülmesi gerekir.

ANTALYA

Bu sabah da yine şart bana bahşettiği karşı konulmaz güzelliklere şart uyandım. Günün en ihtişamlı anları geliyor, ufukta beliren muntazam güneş Antalya’sına kavuşuyor.

Haftanın yorgunluğunu üzerimden atıp dinginliğe kavuşabilmek için pazar günlerimi Yivli Minare Camisinde sabah namazı kılarak taçlandırıyorum. Şehrin ihtişamlı başyapıtlarından ,, Antalya’da İslam adına yapılmış en eski yapılardan olan firinze çinilerle bezenmiş bu eşsiz güzellikteki cami, şehrin simgesi olarak anılmaya devam etmekte. Mevlevihane’nin bugünkü Devlet Sanat Galerisi olarak varlığını sürdürmekte olduğunu öğreniyorum.

Kahvaltımızda el açması serpme börek, soframızın baş tâcı oluyor ve sıcacık çayı yudumlarken şehri seyre dalıyorum. Şehrin nefes alıp verişini hissediyorum. Deniz henüz yeni uyanmakta … Seçemiyorum ama bir odada bu şarkı şarkısı çalınmakta, bense sadece seyre dalıyorum. Bu şehir yaşıyor; deniziyle, taşıyla, kumuyla … Bu şehir çiçekleriyle yaşıyor. Bunu izleyin, bakınüne bakmak kâfî …

Olimpos Antik Kenti ve Ceneviz Köyü, Antalya gezi listemde hâlihazırda bulunmaktaydı. Deniz tekne turuna çıktım. Kendimi mavinin en güzel tonlarına bırakıp yeşilde buldum diyebilirim. Caretta carettalar ile iç içe geçirdiğim birkaç saatin ardından günü yarı yaptığımı fark ettim.

Güzelliği bulutlara erişen narenciye ağaçlarını aşa aşa tekrar şehir merkezine yol alıyorduk. . Öğle yemeği için dillere destan köfte – piyaz ikilisini tercih etmem kaçınılmazdı.

Damakta bıraktığı eşsiz lezzetin ardından hârikulâde güzellikte Düden Şelalesi’ne geçtim. Şelale ilmek ilmek işlemiş kendini, tüm Antalya’ya, ıssız taşlara ve yapayalnız ağaçlara… Karışıyor hayallerimden beslenen bu şelale, her bir katresi umut olan okyanuslara… Şehrin içinde, bir o kadar da şehirden uzak nefesler alıyorsunuz. Yaşadığımı hissediyorum, hissedebilmek huzur veriyor ruhumdaki başıboş çiçeklere…

Ve gün sâkinleşiyor ; şehrin bir kısmı uykuya dalıyor, bir kısmı ayaklanıyor. Tüm koşuşturmacalar bitiyor, geç kalışlara özür mâhiyetinde. Şehrin görünen kısmında gün böyle akıyordu…

Güneş, hasret kaldığı denizinin mavisine karışırken kendimi cumbalı evlerle bezenmiş bir sokağın başında buluyorum, bu efsunlu güzelliği seyre dalmış biçimde. Kayboluyorum ufkun rengârenk serçeşmesinde.

Ah o ne güzelliktir ki bulutlar, dalgaları dansa kaldırıyor. Ufukta buluşuyor tüm güzellikler, tüm duâlar, tüm hasretler…

Kendimi bir zeytin ağacının gölgesine bırakıyorum. Issız sokak lambaları altında bu satırları kaleme alıyorum. Dalga sesleri kulağıma ulaşıyor, kuşların akşamüzeri çığlıkları etrafımı sarıyor. Her satırda tekrar tekrar fark ediyorum şehrin en derin güzelliklerini. Antalya’nın  tarih kokusuna birkaç dize şiir karalayıp günü tamamlıyorum.

Ve diyorum ki “Antalya, ne güzelsin?” Hoş şehrimi selamlıyorum…

‘ Sen kimi zaman serde

Kimi zaman şehrimdesin

Burada rüzgar deli eser

Kapılmamak elde değil

Bilmez misin? ‘

ARTVİN

Bu hafta yaz tatili başlayacaktı. Bu yaz tatili diğerlerinden çok farklıydı. Heyecanla bekliyordum çekilişi.İçimdeki coşku bedenimi sarıyordu, yerimde duramıyordum. Çekilişte çıkacak şehre tek başıma, yanımda ailem olmadan gidecektim. Bu benim için bir ilk, aynı zamanda büyük bir olaydı. Sene başında bir proje tasarladım. Şehir projelerinde ilgili sunumlar hazırlayacaktı. Gerçek gerçek ortamlarda kullanılabilir deneyimlerini aktarma fırsatı yakalayacak hem de bu şekilde ülkemizi tanımış olacaktık. Öğrencilerin ziyaret edeceği şehirler kura ile ilgiliecekti ve o büyük gün gelip çatmıştı. Öğretmen kurayı çekmek için beni yanına çağırdı. Cam fanusun içindeki kâğıtları karıştırmaya başladım.Karıştırdım, fanustan heyecanla çıkacağını karıştırdım ve sonunda kare şeklinde katlanmış. İçim içime sığmıyordu, katlı kâğıdı heyecanla açmaya başladım. Son kata geldiğimde sonucu arkadaşım görecek şekilde kâğıdı ona çevirdim. Arkadaşım Emre, “Artvin” diye bağırdı. Çok sevinmiştim. Daha önce orayı hiç görmediğim için Artvin’i ailemin anlattıkları kadar biliyordum. Babam ve annem ben daha dünyaya gelmemişken bir süre orada kalmışlar. Her tarafının yeşil olmasından, ortasından bir nehrin geçtiğinden ve dağlarından bahsetmişlerdi. İki gün sonra yolculuk başlayacaktı, hazırlanmalıydım. Daha önce orayı hiç görmediğim için Artvin’i ailemin anlattıkları kadar biliyordum.Babam ve annem ben daha dünyaya gelmemişken bir süre orada kalmışlar. Her tarafının yeşil olmasından, ortasından bir nehrin geçtiğinden ve dağlarından bahsetmişlerdi. İki gün sonra yolculuk başlayacaktı, hazırlanmalıydım. Daha önce orayı hiç görmediğim için Artvin’i ailemin anlattıkları kadar biliyordum. Babam ve annem ben daha dünyaya gelmemişken bir süre orada kalmışlar. Her tarafının yeşil olmasından, ortasından bir nehrin geçtiğinden ve dağlarından bahsetmişlerdi. İki gün sonra yolculuk başlayacaktı, hazırlanmalıydım.

15 HAZİRAN 2019

İki gün sonra yola çıktık. Gece uyuyarak başlamıştı yolculuğumuz. Hey uyanın Artvin’e geldik! diye bağırıyordu Emre. Birden sıçradım oturduğum yerden, uyuya kalmıştım. Herkes meraklı gözlerle otobüsün camından manzarayı izliyor, fotoğraf çekmek için büyük bir uğraş veriyordu.

Öğretmenimiz Artvin’in Yusufeli ilçesindeki Barhal Çayı’nın yanından geçtiğimizi söyledi. Çayda, Rafting yapanları hayranlıkla ve endişeyle izledik.

Yolculuğumuz Yusufeli ilçesinden Artvin’e doğru devam etmekteydi.

Yusufeli’den Artvin’e giderken birçok köprü ve tünelden geçtik. Çoruh Nehri’nin kenarında süren yolculuğumuz boyu çok güzel manzaralarla karşılaştık. Çoruh Nehri üzerine yapılan barajlar onun hırçınlığını törpülemişti, ama güzel ve ürpertici manzarasından  bir şey kaybolmamıştı. Yusufeli, Artvin’in Erzurum’a sınırı olan ilçesiydi ve Artvin’e bir buçuk saat mesafede yer alıyordu. Daha önce Erzurum’a bağlı olan ilçe 1936’da Artvin’e bağlanmış. Bu ilçede dünyanın en büyük barajlarından biri olan Deriner Barajı’nın devamı olan Yusufeli Barajı inşa ediliyordu ve dediklerine göre bir süre sonra bu ilçe sular altında kalacakmış. Yaklaşık bir buçuk saat sonra Artvin ilinin girişine geldik. Öğretmenimiz Artvin Merkeze girmeden Ardanuç ilçesini de görebileceğimizi söyledi. Aynı zamanda orada yapılan meşhur cağ kebapla karnımızı da doyurabilecekmişiz. Böylece rotamızı Artvin merkeze girmeden, Ardanuç’a doğru çevirdik.

Yusufeli’den Artvin’e giderken birçok köprü ve tünelden geçtik. Çoruh Nehri’nin kenarında süren yolculuğumuz boyu çok güzel manzaralarla karşılaştık. Çoruh Nehri üzerine yapılan barajlar onun hırçınlığını törpülemişti, ama güzel ve ürpertici manzarasından  bir şey kaybolmamıştı. Yusufeli, Artvin’in Erzurum’a sınırı olan ilçesiydi ve Artvin’e bir buçuk saat mesafede yer alıyordu. Daha önce Erzurum’a bağlı olan ilçe 1936’da Artvin’e bağlanmış. Bu ilçede dünyanın en büyük barajlarından biri olan Deriner Barajı’nın devamı olan Yusufeli Barajı inşa ediliyordu ve dediklerine göre bir süre sonra bu ilçe sular altında kalacakmış. Yaklaşık bir buçuk saat sonra Artvin ilinin girişine geldik. Öğretmenimiz Artvin Merkeze girmeden Ardanuç ilçesini de görebileceğimizi söyledi. Aynı zamanda orada yapılan meşhur cağ kebapla karnımızı da doyurabilecekmişiz. Böylece rotamızı Artvin merkeze girmeden, Ardanuç’a doğru çevirdik.

Bu seferki hedefimiz, Şavşat Karagöl’ü görmekti. Saklı Cennet olarak da adlandırılan Karagöl doğal güzelliği ile herkesi büyülüyordu. Yaklaşık 2 saatlik bir yolculuğun ardından Şavşat Karagöl’e vardık. Karagöl için yazılan ve söylenen her şey doğruydu; gerçekten olağanüstü bir güzelliği vardı. Çok yorulmuştuk ve Karagöl’deki pansiyonda konakladık. Sabaha uzun bir yolumuz vardı.

16 HAZİRAN 2019

Sabah erkenden kalktık, kahvaltının ardından hemen yola koyulduk. Hedefimiz, Artvin Merkez Atatepe ve Kafkasör Yaylasıydı. Aracımız Ardanuç, Şavşat, Artvin yol ayrımından Artvin’e doğru yol aldı.

Artvin şehir merkezi, dağ yamacında yeşillikler içindeydi. Hedefimiz ise zirvede bulunan Türkiye’nin en büyük Atatürk heykelinin de olduğu “Ata Tepeydi”. Ata Tepe’ye vardığımız da Atatürk’ün Kocatepe’deki duruşunu simgeleyen bu heykel, bende hayranlık uyandırmıştı. Ülkemizin kurucusu büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ü bir kez daha saygıyla andık. Ardından Kafkasör yaylasına doğru yol aldık.

Artvin şehir merkezinden geçerek meşhur Kafkasör Şenlikleri’nin ve Boğa Güreşleri’nin düzenlendiği yer olan Kafkasör Yaylası’na çıktık. Kafkasör yaylasında bol bol oksijen aldıktan sonra yeni rotamızı belirledik. Rotamız, Borçka-Murgul istikametiydi.

Artvin’den Borçka istikametine doğru yola çıktık. Yaklaşık 40 dakika boyunca yeşillikler içinde bir yolculuk yaptık. Borçka Murgul yol ayrımından Murgul’a doğru yöneldik. Önce Murgul Madeni görecektik, sonra Borçka Karagöl ve Maçahel köylerini gezecektik. Murgul’da, Bakır Madenlerini gördük madenin işlendiği devasa tesisi ve alanı gezdikten sonra, Borçka istikametine döndük. Hedefimiz Borçka-Karagöl ve Gürcistan sınırındaki Maçahel Köyü’nü görmekti. Borçka Karagöl’e giderken Baraj Suları altında kalan bir köye rastladık. Bu yine Gürcistan’a sınırı olan Muratlı Köyü’ydü. Bu köyde, 170 yıllık bir cami de bulunmaktaydı. İki aracın bile yan yana zor sığacağı dar yollardan geçmemiz gerektiğinden otobüsten daha küçük bir araçla yolumuza devam ettik.  Zorlu bir yolculuğun ardından Borçka Karagöl’e ulaşmayı başardık. Tıpkı Şavşat Karagöl gibi hayranlıkla izlenecek güzelliğe sahip bu gölde zaman geçirdikten sonra Maçahel’e doğru harekete geçtik. Gürcistan sınırında bulunan bu köy, UNESCO’nun koruması altında, ayrıca “Dünya Biyosfer Alanı” ilan edilmiş ve birçok canlıya ev sahipliği yapmaktadır. Bu köy geçekten de insanın aklını başından alacak güzelliğe sahipti.

Maçaheli de gördükten sonra Borçka’ya, oradan da sahile gitmek üzere yola koyulduk. Maçahel ve Borçka arasındaki bu yol kışın kapanıyormuş. Oldukça zorlu bir yolculuğun ardından Borçka’ya vardık. Borçka’dan Hopa istikametine doğru yola çıktık; hedefimiz Kemalpaşa İlçesindeki Sarp sınır kapsını görmek, ardından Hopa’yı ve son olarak Arhavi’yi gezerek Artvin yolculuğunu bitirmekti.

Yaklaşık 1 saatlik bir yolculuğun ardından Sarp Sınır Kapısı’na varıyoruz. Burası Türkiye ve Gürcistan arasındaki geçişin yapıldığı kapıdır. Oldukça kalabalık ve gürültülü bir yerdi insanlar sürekli hareket halinde idi. Sarp Sınır Kapısı’nın keşmekeşinden kurtulup geri Hopa’ya döndük.

Hopa sahilde deniz havası aldık, balık ekmek yedik. Sonra Hopa iskelesinde Karadeniz’in Hırçın dalgalarını izliyoruz. Yolculuğumuz Arhavi ilçesinde mavinin ve yeşilin buluştuğu bu topraklarda bitti.

AYDIN

Uzun bir yolculuğun ardından hafızama yeni anılar kazanmakmak için başka bir durağa varmıştım. Uzun hayat tecrübeli toprağın insanlarını seyrederek kalacağım yere vardım. Aydın’ı tanıma heyecanı arasında uykuya daldım.

Yolculuk’un Buharkent’te “Dağlarından yağ, ovalarından bal akan şehir.” Yazılır görmem ve Evliya Çelebi’ye teşekkürlerimi etmem ile “Nereden başlasam?” Didim’in sokaklarına attım. Buradan keşfetmeye başlayacaktım bu şehri. Denize yakın temasta bulunan bir yerde, kahvaltımı yaparak gezime başladım.

Akköy’e gittim için kararlılığıma son veren sözün övdüğü incir ve zeytini ileri tanımak için tıklayın. Arnavut kaldırımları, tarihi evleri, eski kilisesi ile yakınlaştırmak bir uygulama ile sanat ve tarihin bir arada yaşamını sürdürdüğü ilgi çekici bir köydü.

Uzun zamandır bu toprakların ismiyle anılan zeytinin ve incirin dünyasında dalmak için yüzünde tatlı bir yorgunluk olan ve toprakla dost olan, yaşını parmakla saymayı bırakmayı teyzemin yanına çöktüm. Isminin Emine olduğunu öğrendiğim bu toprağın insanına önündeki tezgahta sergilediği zeytinin, incirin, çileğin, zeytin yağının öykünün anlatmak istedim. Beni kırmayıp senelerce bu değerlerin öykünün yaşayarak anlattı.

Emine Teyzeye veda ettikten sonra kaldığım yere  Didyma antik kente  geldim . Didyma kutsal bir mahaldir. Miletos’tan gelen kutsal yol ile bağlantıya sahip Didyma bir kehanet merkezidir. Eski adı ile Yoran olan bu ilçe hakkında olacak olan hatıralarıma mavi ve yeşili ile Akbük’ü, Didim in ünlü sahili  Altınkum’u,tarihi ile Apollon tapınağını ve Milet antik kentini kazandırdıktan sonra Söke ovasını, Priene Antik kenti fotoğraf karelerine  sığdırarak Kuşadası durağıma vardım. Güvercin adayı, plajlarını ve milli parkın harika görselliğini kabul ederek ertesi gün daha fazla anı depolama  isteğimi düşleyerek uykuya daldım.

Güneşin ilk ışıklarıyla, şehrin doğal güzelliğini fazlaca göz önüne serdiği denize, yeşil doğaya misafir olduktan sonra Zeus Mağarası’na uğrayarak rotamı doğuya çevirdim.

Yeni durağım Germencik ilan ettikten sonra Tekin Köye, Magnesia antik kentine yönümü çevirdim. Asya’nın  en eski yedinci kenti olduğu söylenen ızgara planlı cadde ve sokaklarına sahip olan bu eski ticaret merkezini ziyaretimin ardından öğle yemeğini yöre halkının lezzetli ellerinden çıkan yöresel yemekler ile icra etmem gerektiğini düşünerek yöresel yemekler yapan bir lokantaya gittim. Keşkekten yuvarlamasına, zeytinyağının lezzetlendirdiği bir sürü ot ve sebze yemeklerleriyle gözlerimi, birkaçıyla da midemi doyurduktan sonra durağımı biraz daha ilerlettim.

İncirliova’daydım. Durak noktalarımı geniş tutup Aydın’da gezilmemiş yer bırakmak istemiyordum. Asırlık deve güreşlerinin yapıldığı bir zamana denk gelmiş olmanın verdiği sevinçle şölen alanına ilerledim.Davul ve zurnanın müziği eşliğinde baldırlarında boşluğa süzülen kıyafetleriyle adeta bu ilin simgesi olmuş efeleri görmüştüm. Aydın,Yörük Ali,harmandalı zeybeği oyularını ilk defa izliyordum. Ezginin ritmik vücut hareketleriyle görsel bir şölene dönüştüğü bu oyunu izlerken kollarını cesurca havalandırmış ve yüzünde yaptıkları işlerin memnuniyetiyle oluşan gülümsemenin sahiplerine teşekkür ederek organizasyonun ara vermesine doğru   Kültür Parkına gidip sıcak bir çay ile haritama baktım. Daha gezilecek çok yer vardı. Çekmiş olduğum fotoğrafları incelemek için masada yer açıp çayımı  mutlulukla yudumladım. Bir karede Emine Teyze vardı. Tüm gün yapmış olduğumuz sohbet aklıma gelince hafif bir tebessüm ettim. Bir diğer karede Söke ovasında pamuk tarlarına girmeden uğradığım Bafa gölü ve Latmos Heraklia antik kenti vardı. Beyaz bir sayfayı harika bir şekilde anlamlandıran fotoğraflara ayırdığım süreyi durdurarak tekrardan yola çıktım.

Koçarlı’dan kısa bir kahve molası ve Tarihi Cihanoğlu Kulesinin ihtişamlı görüntüsüyle ayrıldım Karpuzlu’da Meriçler Göleti`ni fotoğraflayarak Çine’de yolculuğuma mola izni verdim. Çam ormanları ile ilçenin ismiyle anılan çayın verdiği Çine ovası zeytin ve pamuk için vatandır. Şehrin tarihine inmek isteyince  Alabanda Antik Kentine uğramam konusunda verilen tavsiyelere uyarak Doğanyurt köyüne gittim. Antik kentin isminin buradan geldiğine dair iki görüş varmış; Karia dilinde Ala “at” Banda ise “Barış” anlamına gelirmiş. Diğer görüşe göre kentin adı kar tanrısı Alabandos’tan geliyormuş.

Alabanda’ya veda ettikten sonra Aydın ilin merkezi olan Efeler’e gittim. Şehrin özetini yansıtacak olan Aydın Müzesine adımlarımı çevirdim. Aydın’ı genel olarak tanımanın verdiği mutlulukla müzeden çıktım ve midemi kulak çorbası,ebegümeci,yaprak sarması,paşa böreği,irmik ve zerde gibi yöresel lezzetlerle yeniden tanıştırdım.

Adını Trakyalı bir savaşçıdan almış olan Tralleis Antik Kenti’ndeyim. Antik çağın eğitim,spor ve kültür açısından önde gelen yapılarından olan gymnasiuma ait kalıntıdır.  Günümüzde Gymnasium kısmının kemer kalıntıları sebebiyle buraya halk tarafından ‘’Üç Gözler’’ adı verilmiş. Büyük menderesin kuzeyinde uzanan bu yapıyı da geride bıraktıktan sonra   Evliya Çelebinin seyahatnamesinde “Göçük” denilen ve ardından Köşk denilmeye başlanan bu ilçede. Geçerek Sultanhisar da durdum. Nysa Antik kentini de fotoğraf karelerine ekleyerek her sokağının meydana çıktığı ülkenin ilk  plânlı yerleşim yeri olan Atça’ya gelmiştim. Kurtuluş Savaşı’nda yakılan bu köy yeniden mimari oluşum göstererek planlı ve düzenli bir hale gelmiştir. Bu yönüyle Atça’ya “Türkiye’nin Parisi’de denmekteymiş. Her yıl düzenlenen çilek festivali de yöreye gelen ziyaretçilerin davetiyesi durumunda.

Aydın’a gelip de Yenipazar’ın pidesini yemeden gitmek olmaz diyerek yeni durağım Yenipazar da bir lokanta ilan ettim. Yenipazar ‘dan ayrılmadan fotoğraf karelerime Dip Gölünü de eklemek için “Sakin Şehir” adını alan Yenipazar da konaklama kararı aldım. Dip Gölünün ardından konaklayacağın yere vararak tatlı yorgunluğumun sona ermesi için uykunun davetimi kabul etmesini bekledim. Ertesi gün yeni keşifler için yola koyuldum. Sokaklarda turuncu renkler görmemle Nazilli’ye gelmiş bulundum. Tabelaları takip ederek çarşıya doğru ilerledim. Çarşı yolu üzerinde enstrümanları ile hem müzik çalıp eğlenen hem de para kazanmaya çalışan gençlerin çarşıya ayrı bir hava kattığını söylemem gerek. Tostçular sokağında Nazilli’ye has usullere yapılan enfes tostlar kahvaltı yamadığımı bana hatırlatarak kendine doğru çelmeye başarmış durumda. şehrin sloganı ve şehirle özdeşlenen “uzun yaşamın şehri” tabelalarını defalarca  bakarken bu şehrin emekli şehir imajını çizdiğini de

söylemem gerek . Sokakları gezerken kendimi bir anda içinde bulduğum ilçe pazarı organik bir meyve ,sebze cennetine düştüğüm hissini uyandırdı Nazilli’de uzun ve sağlıklı  yaşamamız imkansız olsa gerek pazardan çıkıp soluklanacak bir yer  aradım. karşıma kocaman ağaçların cömertçe gölgelerini insanlara sunduğu geniş ve güzel bir çay bahçesi çıktı. Bunun gibi bir çok samimi çay bahçelerini olduğunu özellikle yazın akşamları  dolup taştığını öğrendim sohbet etme fırsatı bulduğum birinden uzun çarşının biraz ilersinde kalan kestane camisine  adımlarımı yönelttim. Etrafındaki kapalı çarşıyı andıran dükkanların olması nedeniyle dışarıdan duvarları görünmeyen , içeriden gelenleri karşılayan ahşap yapısı ile kestane cami küçük bir çarşı camisi görünümü ile insanları büyülemeye yetiyor.  Sokaklarının büyüsüne alıştıktan sonra                            Bozdoğan’a gitmek için yine yollardaydım.

Bir tabiat ve ekoloji cennetiyle karşılastıgım yer Bozdoğan da Arapapıştı Kanyonuydu. Dünya’nın 8. Harikası olarak gösterilen Bölge SİT alanı ilan edilerek koruma altına alınmış durumda. Ve oradan Madran Dağı’nın eteklerini albümüme yeni görsel anılar kazandırmak için çıktım. Memba suyuna yuvalık yapan bu dağa veda ederek şehir merkezine ardından da ilçe sınırları dışarısına çıkarak soluksuz yolculuğuma kaldığı yerden devam ettim. Dandoloz Çayı boyunca zeytin,narenciye ve daha sonra çam ağaçları arasından Karacasu’ya ulaşmıştım.

Sayısız yaylara sahip Karacasu’dan ayrılmadan önce bu yaylalardan birine gideceğimi aklıma not ederek  Geyre’ye doğru yol aldım. Yolda gördüğüm toprak testicileri ve pideciler bana Karacasu hakkında söylenen “hamura ve çamura “şekil veren memleket sözünün ne kadar yerinde bir söz olduğunu gösterdi diyebilirim . yolun sonunda adını mitolojide yer alan aşk ve güzellik tanrısı olan Afrodit’ten olan Helenistik yapısıyla Afrodisias ile karşılaştım. 2017 de UNESCO dünya mirası listesine alınan bu eski yerleşim yerinin zenginliği kuzeyinde yer alan mermer ocaklarından gelmekteymiş. Günümüzde de çok iyi korunmuş anıt yapıları ile Türkiye’nin en önemli arkeolojik yerlerinden biridir.

Afrodisias ‘la vedalaştıktan sonra ilçenin başka bir güzelliğine yöneldim. İlçeye ilk girdiğimde aklıma not ettiğim yaylalardan birini görmek için daha yükseklere çıktım ve  gözlerime tutulan mavi ve yeşil renklerinden oluşan tabloya baktım . Kahve Deresi yaylasındaydım uzun bir yürüyüşün ardından bu havası soğuk ama görüntüsü sıcak olan cennete veda ettim. Aydın Dağları’nın  eteğinde Menderes Havzası’nda yer alan ve Çul Tepe’nin eteklerinde ve Dandalos Çayı’nın kıyısında Asartepe’de kurulmuş olan Antiocheia antik kentine sahip olan Kuyucak’tan geçerek son durağım olan Buharkent’e varmıştım.

Buharkent “Termal’in başkenti” olarak bilinirken öte yandan “İncir diyarı” olarak da harika bir kent. Aydın Ovası’nın en dar kesiminde olan Tekkeköy’deydim. Aydınlanan veda etme zamanımın geldiğini anladım.

Tarihin babası olarak anılan Heredot, Aydın için “Bizim yeryüzünde bildiğimiz en güzel çalışanının altı ve en güzel iklimin çalışır yer” demiştir.

Ve Aydın da olmak yaşamaktı.Tarihi, kültürü ve doğal güzellikleriyle ilgili unutamayacağım yeryüzündeki en güzel gök – yer iletişimini sağlaması ile muhteşemdi.

BARTIN

Güzel bir güne, Bartın’da muhteşem çam kokusuyla uyandım. Bartın’ın Bartın’ın mutluydum onu ​​köşesini gören penceremin köşesinde olduğuım kadar. Pencereyi açmamla birlikte içeriye gelen serin orman havasıyla ilk önce irkildim sonra o muhteşem kokuyu içime çektim. Ormanıyla, muhteşem çam kokusuyla, burada bir çok yeriyle en doğru seçimin burası gösterir gösterirüm. Elimi yüzümü yıkadıktan sonra mutfaktan gelen enfes kokuya doğru yöneldim. Babaannem sofrayı çoktan hazırlamıştı. Mıhlamasından tut kırk katlı böreğine kadar her şey doğaldı. Babaannemin ahırında 2 inek vardı. Ondan süt sağar, yoğurt, peynir ve tereyağı yapardı.

Kahvaltımı güzelce yaptıktan sonra gezmek için il olarak Cenova Şatosu’na doğru yola çıktım. Geldiğimde büyük bir başyapıtla karşılaştım. Bu yapı, önceden iç kaleyken Cenova ailesi tarafından şatoya çevrilmiş. Şatodan çıktıktan sonra Fatih Camii’ne gittik. IX. Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye çevrilmiş. Bizans mimarisinin duvar işçiliğini en iyi yansıtan kiliselerinden biri oldu ancak camiye çevrede sonra yapılan onarımlar nedeniyle orijinalliğini kaybetmiş. Orda da fotoğraf çektikten sonra Bartın Ulus- Pınarbaşı yolunun 17. kilometresinde yer alan Ulukaya Şelalesi Drahna Kanyonu’nun bulunduğu yer şelale, Ulukaya Köyü’nde 10 metre genişliğinde bir kaya oyuğu olduğu için 15 metre yükseklikten dökülmesinin oluşmuş.Bu şelalenin efsanesine göre şelale suyunu tadan kişi aşk acısını unuturmuş. Sonra, Boztepe Adası’nın arasından bulunan Ağlayan Ağacın yanına gittim. Ağlayan Ağaç deniliyormuş için bu ağaç, denizden ve havadan seçebilirsiniz. Kemerdere Köprüsü’ne gittim sonra seçin gezip bir bardak çay içtikten. Büyük kaya parçalarından yapılan Amasra Kemerdere Köprüsü’nün ayağında, Roma-Pontus Savaşlarında 7 askerin mızrak savaşı yaptıklarını tasvir eden silik kabartma yerlerinde. Amasra Kuşkayası Yol Anıtı’nın devamı olarak yapılan Amasra Kemerdere Köprüsü, Roma döneminden kalan en önemli tarihi eserler arasında bulunmaktadır. Şimdi Bartın’ın o muhteşem yemeklerini yemkaya gitmeden önce Kuşkayası Anıtına gidiyorum. Bu kaya Roma İmparatoru Tiberius Claudius Cermanicus (MS

Yemekten önceki son durağıma da gittikten sonra yöresel yemekler yapan çok şirin bir restaurant buldum. İçeriye girdiğimde çok hoş bir şekilde karşılanmıştım hemen masama oturup menüyü elime aldım. Yemekler o kadar güzel gözüküyordu ki hangisi seçeceğime karar veremedim. En sonunda ana yemek olarak Pumpum çorbası, Pirinçli mantı ve Unlu İspit dolması yanında da Amasra salatası ve tatlı olarak da Halışka dedikleri tatlı da karar kıldım. Seçimleri yaptıktan sonra heyecanla beklemeye başladım. Bu arada da yemeklerin yapılışını öğrendim. Pumpum çorbası mısır unu, et ve et suyu ile yapılıyor. Mısır ununu et suyunda pişirip üzerine kavurma ilave ediyorlar. Elde açılan hamurların içine ayrı olarak kavrulmuş pirinç eklenerek yapılan pirinçli mantı ise, üzerine bol sarımsaklı yoğurt ve sos dökerek servis ediliyor. İspit dolmasını tazecik toplanan ispit yapraklarından yapıyorlar. Amasra salatasının en çok dış görüntüsü hoşuma gitti değişik süslemeleriyle gerçekten damak ve göz zevkine hitap ediyordu. Yemeğimi de yedikten sonra arkadaşlarımla buluşmak üzere Taşhan’daki ünlü Ihlamur Kafeye gittim. Bu kafenin 1810’dan bu yana geldiği söyleniyor. Otantik havasıyla çok hoş bir ortam. Orda Bartın’ın meşhur ve bir o kadar da mükemmel tadı olan Zarbana tatlısını yedik. Kızgın yağda kızdırılıp soğuk şerbete atılan bu tatlı, tam benim damak zevkime göreydi. Tatlılarımızı da yedikten sonra hep beraber Bartın il merkezine bağlı Kutlubeydemirci köyü yolu üzerinde bulunan paintball oyununa gitmeye karar verdik. Alan çok geniş ve yeşillikti. Yaklaşık 1,5 saatimizi burada geçirdikten sonra dinlenmek için Bartın’ın ilçesi olan Ulus’a 27 km uzaklıktaki Uluyayla’ya gittik. Bu yayla, ağaçların kokusuyla, kuşların cıvıltısıyla ve harika yeşilliğiyle ruhu dinlendiren bir özelliğe sahipti.

Hep beraber vedalaşıp evlere dağıldıktan sonra eve gidip babaanneme yaptıklarımı anlatmak için sabırsızlanıyordum. Eve vardığımda babaannem sedir’in üstünde oturmuş yaptığı tatlı böreğiyle beraber çayını içiyordu. Yanına oturduktan sonra bir yandan ona bugün yaptıklarımı anlatırken diğer yandan çayımı içiyordum. Ben konuşmayı bitirdikten sonra babaannem bir anda içeri gitti ben acaba ne oldu diye düşünürken, o elinde üç tane kocaman albümle çıka geldi. Meğer ben böyle hevesli hevesli anlatınca kendi yaşadıkları gelmiş aklına da tekrar hatırlamak, yad etmek için albümlere bakmak istemiş. O kadar çok fotoğraf vardı ki benim küçüklük fotoğraflarımdan tutun, kendi gençliğinde yaptığı her şeyin fotoğrafı vardı bu albümlerde. Albümlere bakarken babaannem bir anda anlatmaya başladı. Aslında babaannemde Bartın’a benim gibi gezmek için gelmiş, hatta dedemi de burada görmüş. Çok güzel değil mi? Hem de Ulukaya şelalesini gezerken…şelalenin efsanesi doğruymuş;). Babaannemle orada biraz daha oturup albümlere baktıktan sonra birbirimize iyi geceler dileyip odalarımıza çekildik. Odaya girdiğimde yatağımın üstünde bir kutu vardı. İçini açtığımda ise bugün çektiğim fotoğraflar ve üstünde babaannemle benim çektirdiğimiz bir fotoğraf olan kırmızı albüm. Fotoğrafları içine düzenli bir şekilde yerleştirdikten sonra üstümü değişip yattım. Yatağa girince fark ettim ne kadar çok yorulduğumu ama olsun iyi ki de buraya babaannemin yanına gelip bu güzel yerleri görüp o enfes yemekleri tatmışım. Yarın yapacaklarımın hayalini kurarken tatlı bir uykuya dalmış gitmişim

BİLECİK

Yüzüme vuran güneşin sıcaklığı ile uyandım. Geç geldiğim için karanlıkta fark edemediğim yeni bir şehri keşfedecek olmak beni oldukça heyecanlandırıyordu. Otelin klasik kahvaltısını terk edip, dışarı çıktım. Tarihi Kasımpaşa Camisini geçip taksi durağına geldim. 15 dakika sonra kendimi meşhur alabalık çiftliklerinden birinde, doğanın içinde köy kahvaltısı beklerken buldum. Gezecek çok yerimin olması güne erken başlamama, erken başlamak da doğanın güzelliklerini görmeme faydaları sağladı. Kahvaltının ardından Kurtuluş Savaşı için büyük öneme sahip 1. ve 2. İnönü savaşlarının şehitlerinin de bulunduğu Metristepe Şehitliği gitmek için yola çıktım. Virajlı yollarını geçerek şehitliğe ulaştım.Şehitlikte Mustafa Kemal Atatürk ‘ün İsmet İnönü’ye yazdığı tebrik mektubunun yazılı olduğu büyük bir anıtta vardı. Tarihi hava beni duygulandırdı. Osmanlı Devleti’nin kurduğu topraklara, Söğüt ilçesine gitme vaktiydi. Söğütte bulunan Ertuğrul Gazi türbesine ulaştığımda saat öğlene yakındı. Hızlı bir müze de gezerek türbenin yanında bulunan kıl çadırlara göre ayran ve köylü incelemek. Beklerken benimle birlikte yorum bir amca ile muhabbet etme fırsatım da oldu. Her yıl Eylül ayında buralarda Yörük Bayramı adı altında bir panayır kurulurmuş. Panayıra Türkiye’nin her yerinden insanlar gelirmiş. Hatta yörük dernekleri kendi çadırlarını kurar, çeşitli etkinlikler düzenlerlermiş.Biz muhabbeti ilerlettiğimiz sırada gözlemelerimiz geldi. Gezecek birkaç yerim olduğu için fazla oyalanmadan kalkmak zorunda kaldım. Sırada kuruluşun ve kurtuluşun şehri “Bilecik” vardı. İlçelerin il ile mesafesinin bu kadar yakın olması beni çok mutlu etti. Çünkü ulaşımda hiç sorun yaşamadım. Bilecik’in girişinde Şeyh Edebali Türbesine yakın otobüsten indim. Yokuş aşağı gezerek türbeye indim. Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Bey’in kayınpederi ve yüce bir insan olan Şeyh Edebali’nin kabrini ziyaret edip dua etmek huzurlu hissettirdi. Osmanlı Padişahları Tarih şeridini gezdim. Bilecik ilini bir tarihi önce tarihi saat kulesine doğru yola çıktım. Hızlıca saat kulesine vardım. Turistlerin ve fotoğrafçıların dolup taştığı saat kulesinin manzarası muazzamdı. Bende hatıra fotoğrafı çekinerek yoluma devam ettim. Sırada Bilecik Müzesi vardı. Bilecik sokaklarını rahatça gezebilir için araç kullanmak istemedim. Müzeye ulaştığımda önce “Tarihi Eserler” çıktı girdim. Eskiden yaşayan kişiler portreleri, kullandığı eşyaları ve Osmanlı tarihine ait tabloları inceledim. Geri kalan bölümleri de oradan ayrıldım. Çok geç olmadan Osmaneli ilçesine doğru yola çıktım. Burada Osmaneli evlerini ve ardından Yenipazar Harmankaya Kanyonunu görecektim. Osmaneli ‘ne ulaştığımda hava kararmak üzereydi. Osmaneli evlerini gezip, yöresel yemekler yapan bir dükkana girdim. Bilecik ‘Kayseri’de mantısına rakip meşhur mercimekli mantısını sipariş ettim. Mantı söylediği kadar harikaydı. Gündüz çok yolculuk yapmam beni yormuştu. Kalacak bir pansiyon bularak bir an önce uyumak istiyordum. Pansiyon sahipleri güler yüzlü ve sevecen insanlardı. Mis gibi temzilik kokan bir odada hemen uykuya dalmışım. Sabah böyle bir odada uyanmak beni mutlu hissettirdi. Harmankaya Kanyonuna gitmek için hızlıca pansiyondan ayrıldım. Hem de orada piknik yapabileceğimi düşünerek kendime bir şeyler satın aldım. Kanyona ulaştığımda güneş yükselmeye devam ediyordu. Burada da anı ölümsüzleştirmek için bir sürü fotoğraf çektim. Güzel manzaranın olduğu aldıklarımı yiyerek oradan ayrıldım. Sırada Pazaryeri ilçesi vardı. Yolda Bilecik ‘tanıtımını yapan afişler vardı. “Taşı mermer, toprağı seramik, yaprağı ipek, kuruluşun ve kurtuluşun beşiği; Bilecik “yazıyordu. Soylu fabrikasının dükkanında boza içtim ve helva yedim Pazaryeri ilçesine ulaştığımda uzun yıllardır ilçede faaliyet gösteren ve ilçenin simgesi haline geliyor. Çanak çömlekleri ile meşhur Kınık köyüne gittim. Çamurun usta ellerde izleyebileceğim bir dükkana girdim. ustanın, benim de istediğim şeyi kendimin yapabileceğini söyleme beni heyecanlandırdı. El parça aldım ve şekillendirmeye başladım. Kendim için bir şeyler yapıyor ve çamurun elimde şekillenmesi heyecan vericiydi. Ustanın da bazı kendime bir vazo yaptım. Vazonun şıklığı tam beni yansıtıyordu. Ustayla çay içip oradan ayrıldım. Ve doğanın eşsiz güzelliğine sahip Kınık Şelalesine ulaştım. Her yerde çekindiğim fotoğraflara burada yenilerini ekledim. Türkiye’nin en küçük illerinden biri olan şehir, atalarımızın mirasını da en güzel şekilde korundu. Gelmeden önce köylü teyzelerin; ”Bilecik’e gelip kamber biberi kızartmasını yemeden gitmek olmaz” diyen ısrarlarına dayanamayıp köy sofrasına oturdum. Buralarda köylerden ismini alanından yiyecek vardı. Mesela Çaltı köyü domatesi, Küre köyü üzümü … gibi. İnsanların samimiliği, sıcaklığı yurdun neresinde olursak olalım aynıydı. Yeni bir yer daha keşfetmiş olmamın mutluluğu ve gururu ile buradan ayrılmak için otobüse bağlantı ve yeni bir geziye yelken açtım.

BOLU

Bugün çam ağaçlarıyla çevrili Abant Gölü’nde bir bankta oturuyorum.İçime çektiğim temiz hava kokusuyla ruhumu dinlendiriliyor, nefes alabilirliğini yaşı.Asasında Bolu’da nereye gitmeliyim.

Abant. Bolu aşçılar diyarı …. Bolu’nun güzel yemeklerinden sipariş ederek yemeye başlıdık .Yemekten sonra kalkıp gezintimize devam ettik.

Binme deneyimi de yaşayabileceği bir kulüp gördük..Binenleri’nde Biraz ilerledikten sonra buraya gelenlerin Cumali ile ben de bu deneyim yaşamak istedik ve biz de bindik.Çok eğlenceliydi gerçekten.Ama daha bitmedi. Bolu’nun tarihinin kokusunu bir müzeydi burası.Müzede yer neredeinin maketi de gerekli.Ayrıca gezdiğimiz yerler hakkında ve Bolu’nun müzede.

Göynük Zafer Kulesi’ne geldik.Bolu’nun uluslararası Cittaslow (Sakin Dosyaları) Birliği’ne üyeeliği kabul edilen ilçesi zaferini temsilen yapılmış bir eser, ve gerçekten görülmeye değer yerlerden ..

Bolu’ya bakınca ilk önce bakın doğaya doyar insanın sonra tüm benliği dinlenmeye koyulur, dinlenir, rahatlar, sevinir, güler …

Müzeden çıktıktan sonra yöresel ürünler satan köylüler parkur boyunca satmak istedikleri ürünleri sergilerler.Burası oldukça turistik bir nokta olduğu için,yöresel ürün tezgahları da oldukça ilgi görmektedir.Ve bir banka oturararak doğayla başbaşa kalmanın keyfine vardık bugün.Yeşil deniz gibiydi,uçsuz bucaksız…Ertesi gün Yedigöller Milli Park’ındaydım.Gerçekten büyüleyici bir atmosfere sahip.Göz alabildiğine uzanan doğa karşılıyor yine bizi.Tadına doymak mümkün değil.Kayın,meşe ve karaçam ormanları arasında yer alan göller ve zengin bitki örtüsüyle Türkiye’nin en güzel yerlerinden.O kadar çok göl var ki burada.Büyükgöl,Seringöl,Deringöl,Nazlıgöl,Küçükgöl,İncegöl ve Sazlıgöl ….Hepsi çok güzel .Renkleri muhteşem.

Doğa ile iç içe uzun yürüyüşler yapmak için çok güzel bir yer.Bu yüzden annemlerle piknik için burayı seçtik.Burda piknik yaparak günümüzü eşsiz doğal güzellikler arasında geçirmek istiyoruz.Annem hazırladığı yiyecekleri sofraya koyarken ben de ona yardım ettim.Açık hava gerçekten insanı acıktırıyor bu yüzden tıka basa yemek yedim.Sonra da babamla biraz yürüyüş yaptık.

Ailemle birlikte geçirdiğim bu güzel günden sonra eve geldik.Yorgunluktan uyuklayarak günlüğümü yazmayı başardım..Ertesi gün Yedigöller Milli Park’ındayım.Gerçekten büyüleyici bir atmosfere sahip.Göz alabildiğine uzanan doğa karşılıyor yine bizi.Tadına doymak mümkün değil.Kayın,meşe ve karaçam ormanları arasında yer alan göller ve zengin bitki örtüsüyle Türkiye’nin en güzel yerlerinden.O kadar çok göl var ki burada.Büyükgöl,Seringöl,Deringöl,Nazlıgöl,Küçükgöl,İncegöl ve Sazlıgöl ….Hepsi çok güzel .Renkleri muhteşem.

Doğa ile iç içe uzun yürüyüşler yapmak için çok güzel bir yer.Bu yüzden annemlerle piknik için burayı seçtik.Burda piknik yaparak günümüzü eşsiz doğal güzellikler arasında geçirmek istiyoruz.Annem hazırladığı yiyecekleri sofraya koyarken ben de ona yardım ettim.Açık hava gerçekten insanı acıktırıyor bu yüzden tıka basa yemek yedim.Sonra da babamla biraz yürüyüş yaptık.

Ailemle birlikte geçirdiğim bu güzel günden sonra eve geldik.Yorgunluktan uyuklayarak günlüğümü yazmayı başardım..

Ve sonraki gün yine doğa ile başbaşayız.Bolu göllerinin maviliği içimize işleyerek ,doğanın kokusuyla iliklerimize doluyor.Mesela Çubuk Gölü 1150 m yüksekliğinde her mevsim muhteşem manzaralar sunan heyelan set gölü.Sadece doğanın sesini dinlemek isteyenler için harika bir atmosfer sunuyor.Aynı zamanda Sünnet gölü,Seben Gölü,Sülüklü Göl Bolu’nun saklı cennetlerinden.Bolu da gezmek çok güzel.İnsan nereye gideceği konusunda kararsız kalabiliyor.Bu yüzden Cumali ve ben boş zamanlarımızda sırayla plan yaparak heryeri görmeye ve gezmeye çalışıyoruz.Yemyeşil tepeler arasında parıldayan harika  doğa, fotoğraflık manzaralar sunuyor.Tabiki telefonumuzu fotoğraflarla dolduruyoruz yine.

2011 yılında tabiat parkı ilan edilen Göksu Tabiat Parkı ve içinde bir de Aladağ göleti.Aladağ göleti çevresinde kamp yapılabildiğini keşfettik ve daha sonra bir iki arkadaşımız ile buraya gelerek deneyimlemek istediğimiz bu kamp serüveni için plan yapmaya karar verdik.Tabiki buraya kadar yol almışken Bolu’nun Pamukkale’si olarak anılan Akkaya Travertenleri’nin ilgi çekici manzarasıyla karşılaşıp fotoğraf çekmeden olmaz.Bolu’nun yemyeşil doğasının pamuk rengi travertenlerle buluştuğu Akkaya Travertenleri yürüyüş,piknik ve gezi için eşsiz bir yer.

Bugünki gezimizin yorgunluğunu atmak için evin yolunu tutuyoruz.Eve doğru ilerlerken Bolu’nun tarihinden süzülüyor gibiyiz.Bolu sokakları eski Türk evlerini tanımak isteyenler için ziyaret edilmesi gereken bir yer.Mudurnu evleri,Göynük evleri,Seben Kaya evleri bölgenin tarihini ve kültürel özelliklerini yansıtan nostaljik atmosfer sunuyor.

Ertesi gün için Cumali ile Akşemsedin Türbesine gitmek için yola çıkıyoruz.Fatih Sultan Mehmet’in hocalığını yaptığı bilinen Akşemseddin ,tarihte ve İslam dünyasında fazlaca etkileri olan bir kişi.1464 yılında Fatih Sultan Mehmet ‘in emri ile yapılmış huzur dolu bir mekan.Bolu’nun en çok ziyaret edilen yerlerinden biri.Daha sonra  Akşemseddin türbesini ziyaret ettikten sonra kayalık bir tepe üzerinde yer alan ve her yöne hakim olan Bizans dönemine ait olduğu düşünülen Gerede Asar Kalesi’ne gidiyoruz.Kale içindeki mağaralar dikkat çekici gerçekten.Kale’de arkadaşımla otururken geçen yıl gittiği Gerede ilçesindeki çam ormanları ile kaplı,temiz havası ve güzel manzarası ile Esentepe Kayak Merkezi’nden söz ediyor.Mart ayından aralık ayına kadar harika konaklama olanakları olduğundan ,eşsiz güzelliklerinden söz ediyor.Açıkçası benim de gitmek istediğim yerler listesindeydi ama Cumali’nin gülümseten tasviriyle gitme isteğim daha da arttı.Ben de Cumali’ye geçen yıl gidip kaldığım Aladağ Yaylalarından bahsediyorum.Kamp olanağı sunan bu eşsiz güzellikteki yaylayı ziyaretim sırasında yaptığım dağ bisikletinden,temiz havasından,yürüyüş parkurundan bahsettim.Cumali’de gidip görmek istediğini ve bu harika atmosferde bulunmak istediğini söyledi.

Bolu’nun eşsiz güzelliklerini bitirince, başka illeri de gezip görmek istiyoruz.

DENİZLİ

Ege’nin incisi olan Denizli ‘ye geldiniz .Yemyeşil doğası, sıcakkanlı insanlarıyla insanlık saran

 “ASLAN ÖTÜŞLÜ, DAVUDİ SESLİ, NAMI DEĞER: DENİZLİ HOROZU”