ehli sünnet

Ehl-i Sünnet

Ehl-i sünnet, Hz. Peygamber ile ashabın dinin temel konularında takip ettikleri yolu benimseyenler anlamında bir tabirdir. Hz. Peygamber ve ashabına uyanlar anlamıyla terimleşmiştir.

Ehl-i sünnet tabiri, İslam’ın ilk dönemlerinde ve hadis kaynaklarında geçmez. Bu ifade, bu görüşü benimseyenler tarafından kullanılmış ve kendilerini bu ifadeyle nitelendirmişlerdir.

Ehl-i sünnete bağlı olanlara ‘’sağlam ve doğru olan inancı benimseyenler’’ anlamına gelen ‘’Sünni’’ ifadesi kullanılır. Sünniler, Ehl-i sünneti benimseyen, bu görüş doğrultusunda yaşayanlardır.

Ehl-i sünnet görüşünün oluşmasında en önemli isim Ebu Hanife’dir. Ehl-i sünnet’in görüşlerinde Ebu Hanide’nin görüşlerine sıkça rastlamak mümkündür. Bu da Sünnilikte Ebu Hanife’nin büyük bir rolü olduğunu göstermektedir.

Ehl-i sünnet kendi içerisinde ikiye ayrılır. Bunlar, Maturidilik ve Eş’arilik’tir.

Ehl-i sünnet’in iki büyük temsilcisi olan Eş’ariyye ve Maturidiyye Mezhepleri temsilcilerinin ikisi de aynı dönemde yaşamışlar fakat farklı yerlerde yaşamışlardır. Her ikisi de Ehl-i sünnetin görüşlerini anlatmışlardır. Her ikisinin farklı coğrafyalarda olmasından ötürü de bazı görüşlerinde farklılıklar olmuştur.

Maturidilik

Ebu Mansur Muhammed b. Mahmud el-Maturidi es-Semerkandi’nin görüşleriyle oluşmuştur. İmam Maturidi, 862 yılında Semerkand’ın Maturid bölgesinde doğmuş ve 944 yılında burada vefat etmiştir. Genel olarak itikatta Maturidiliği benimseyenler, amelde Hanefi mezhebine tabidirler. Maturidilik; Türkiye, Orta Asya, Hindistan, Pakistan, Endonezya, Malezya, Afrika’nın Kuzeyi gibi bölgelerde yaygın olarak görülmektedirler.

İmam Maturidi görüşlerini ifade ederken, dini kaynakları sadece akıl veya sadece nakille değil de her ikisini bir bütün olarak kabul ederek, aklı da nakli de aynı anda kullanmıştır. Bazı aşırı görüşlerden kaçınmış, mesela büyük günah işleyenleri tekfir etmemiş, günahkar olarak nitelendirmiştir ve tövbe kapısının da açık olduğunu da belirtmiştir.

Eş’arilik

Ebu’l-Hasen el-Eş’ari’nin görüşleriyle oluşmuştur. İmam Eş’ari, 873 yılında basrada doğmuştur. 936 yılında Basra’da vefat etmiştir. Eş’arilik, Irak, Suriye, Hicaz, Horasan, Mısır, Kuzey Afrika gibi bölgelerde yaygındır. Genelde itikatta Eş’ari olanlar, amelde Şafii mezhebini benimsemişlerdir.

İmam Eş’ari, uzun yıllar aşırı akılcı olarak bilinen Mu’tezile mezhebine bağlı kalmış fakat sonra bu görüşten ayrılarak, kendi görüşlerini ifade etmiştir. Aklı tamamen reddetmemekle birlikte nakli, hep bir adım önde tutmuştur. Büyük günah işleyenleri tekfir etmemiş, günahları karşılığında cehennemde tutulabileceklerini ifade etmiştir.

Değerlendirme Soruları

1.  Aşağıdakilerden hangisi  ‘’Ehl-i sünnet’’ kavramının anlamını ifade eder?

A)Peygambere uyanlar

B)Kitaba uyanların yolu

C)Hz. Peygamber ve ashabına uyanlar

D)Ashab ve tabiine uyanlar

2. Aşağıdakilerden hangisi ”Ehl-i sünnet” hakkında doğru bir ifadedir?

A)Bu ifadeyi bizzat Hz. Peygamber kullanmıştır.

B)Bu ifadeyi Hz. Peygamber ve ashabı kullanmıştır.

C)Bu ifade hadislerde ve kaynaklarında yer alır.

D)Bu ifade İslam’ın ilk dönemlerinde ve hadis kaynaklarında geçmez.

3. Ehl-i sünnetin iki alt temsilci mezhepleri aşağıdakilerden hangisidir?

A)Malikilik, Hanbelilik

B)Maturidilik, Eş’arilik

C)Mu’tezile, Cehmiyye

D)Hanefilik, Şafilik

4. Aşağıdakilerden hangisi Maturidiliğin temsilcisidir?

A)Ebu Mansur Muhammed b. Mahmud

B)Numan b. Sabit

C)Muhammed b. İdris

D)Malik b. Enes

5. Aşağıdakilerden hangisi Eş’ariliğin temsilcisidir?

A)Ahmet b. Hanbel

B)İmam Gazali

C)İmam Şafii

D)Ebu’l- Hasen

Kaynakça:

TDV. İslam Ansiklopedisi

Kelam kitabı, Şerafettin Gölcük, Süleyman Toprak