by Ebru İPKİN
Copyright © 2023
TURGUT UYAR KİMDİR?
1927 senesinin 4 ağustos tarihinde Ankara’da dünyaya geldi. Altı çocuklu olan bir ailenin beşinci çocuğu olarak doğmuştur. Turgut Uyarın subay olan babası Hayri Uyar sıklıkla ailesinden uzakta yaşardı. Babasının uzakta oluşu Turgut Uyar’ı çocukluk dönemlerinde oldukça etkilemiş ve naif bir kişiliğe bürünmesini sağlamıştır.
Turgut Uyar kendi ifadesi ile “hüzünlü bir çocuktum. Nedense hep ağlamaya hazır. Ağabeyim bana sataştıkça annem “‘Yapma oğlum derdi ona; ‘o içli bir çocuk” demesi ile çocukluk günlerine dair bu ifadeyi kaleme almıştır.
Konya’da askeri bir ortaokulda öğrenim görmüştür. Lise döneminde ise Bursa Işıklar Askeri Lisesi’nde öğrenim görmüştür. Ardından ise Askeri Memurlar okulundan mezun olmuştur. Mezuniyetinin ardından o zamanki yıllarda Kars’ın Posof isimli ilçesinde askeri bir memur olarak görev yapmıştır. Dört sene boyunca bu bölgede görevini sürdürdükten sonra Samsun ilinin Terme ilçesine göreve gönderilmiştir. İki sene boyunca burada da çalışan Turgut Uyar 1954 senesinde Ankara’ya tayin edilmesinin ardından dört sene de burada çalıştıktan sonra memurluktan istifa etmiştir.
Askeri memur olarak çalıştığı bu yıllarda görevini severek icra etmediğini söylemiştir. 1967 senesine kadar başka bir kurumda çalışan Turgut Uyar bu görevinden emekli olmuştur ve emekli olunca Ankara’dan İstanbul’a taşınmıştır. Öğrencilik dönemindeyken yaptığı evliliğin ardından üç çocuğu olmuştur. İlk eşi olan Yezdan Şener ile evlilikleri boşanmayla sonuçlanmıştır. Daha sonra Ankara’da Tomris Uyar ile tanışarak evlenmişlerdir. Büyük şairlerden biri olan Turgut Uyar 1985 senesinin 22 Ağustos günü hayata veda etmiştir.
Turgut Uyar Eserleri
Toplamda 8 şiir, iki toplu şiir ve bir tane inceleme olmak üzere 11 eseri bulunmaktadır.
1950: Arz-ı Hal
1952: Türkiyem
1959: Dünyanın En Güzel Arabistanı
1962: Tütünler Islak
1968: Her Pazartesi
1970: Divan
1974: Toplandılar
1982: Kayayı Delen İncir
Toplu şiirleri
1981: Toplu
Şiirler
1984: Büyük Saat
İnceleme
Bir Şiirden (1984)
Korkulu Ustalık (2009)
Senfoni
Önce sesin gelir aklıma
Çaresiz kaldıkça hep seni düşünürüm
Güzel olan, dolgun başaklardaki sarışın sevinçli!
Sonra cumartesi günleri gelir
Sonra gökyüzü gelir hemen kurtulurum
Bir yağmur yağsa da beraber ıslansak.
Kırk kere söyledim bir daha söylerim
Savaşta ve barışta karada ve denizde
Düşkünlükte ve esenlikte
Zamanımız apayrı bize göre
Yanyana olduk mu elele
Aç kalsak ağlamayız biliyorum.
İçim güvercinleri okşamış gibi rahat
Sen yanımdayken ister istemez
Geniş meydanlarda akşam üstleri
Üstüste üç kere deniz üç kere çınarlar
Sen yanımdayken ister istemez
Uzak ırmakları hatırlıyorum.
Arasıra düşmüyor değil aklıma
Yabancı kadınların sıcaklığı
Ama Allah bilir ya ne saklıyayım
Yanında ihtiyarlamak istiyorum.
Acıyor
Mutsuzluktan söz etmek istiyorum
Dikey ve yatay mutsuzluktan
Mükemmel mutsuzluğundan insansoyunun
Sevgim acıyor
Biz giz dolu bir şey yaşadık
Onlar da orada yaşadılar
Bir dağın çarpıklığını
Bir sevinç sanarak
En başta mutsuzluk elbet
Kasaba meyhanesi gibi
Kahkahası gün ışığına vurup da
Ötede beride yansımayan
Yani birinin solgun bir gülden kaptığı frengi
Öbürünün bir kadından aldığı verem
Bütün işhanlarının tarihçesi
Bütün söz vermelerin tarihçesi
Sevgim acıyor
Yazık sevgime diyor birisi
Güzel gözlü bir çocuğun bile
O kadar korunmuş bir yazı yoktu
Ne denmelidir bilemiyorum
sevgim acıyor
Gemiler gene gelip gidiyor
Dağlar kararıp aydınlanacaklar
Ve o kadar
Tavrım bir şeyi bulup coşmaktır
Sonbahar geldi hüzün
Kış geldi kara hüzün
Ey en akıllı kişisi gündüzün
Sevgim acıyor
Kimi sevsem
Kim beni sevse
Eylül toparlandı gitti işte
Ekim falan da gider bu gidişle
Tarihe gömülen koca koca atlar
Tarihe gömülür o kadar
Edip Cansever Kimdir?
8 Ağustos 1928’de İstanbul’un Fatih ilçesinin Soğanağa semtinde doğdu. Annesi ve babası, Çankırı’nın Atkaracalar köyünde doğmuşlar. Ailenin üç kız ve bir erkek, toplam 4 çocuğunun üçüncüsü olarak doğdu.
İlkokulu İstanbul’da 56’ıncı İlkokul’da tamamladı. İkinci Dünya Savaşı’nda havacı çavuş olarak İstanbul’a tayin edilen babası, askerlik vazifesini tamamladıktan sonra İstanbul’da kalmış, Kapalıçarşı’da ticaret ile iştigal ediyormuş.
Ortaokul ve liseyi 1946 yılında İstanbul Erkek Lisesi’nde tamamladı. Yüksek Ticaret Mektebi’ne kaydoldu. Aynı dönemde babasının Kapalıçarşı’daki dükkânında çalışmaya başladı. 12 Nisan 1947’de, aile dostları tarafından tanıştırıldığı Mefharet Hanım’la evlendi. Çiftin bu evlilikten, Nuran ve Ömer adını verdikleri iki çocukları oldu.
1950 yılında yedek subay olarak askerlik hizmetini tamamladı. Askerlik dönüşünde Kapalıçarşı’da babadan kalma dükkânda turistik eşya ve halı ticareti yapmaya başladı. 1954’te meydana gelen Kapalıçarşı yangınında dükkânının yanması üzerine Jak Salhoşvili ile ortak olup, asma katlı bir başka dükkâna geçti. Ortağı alım satım işlerini yönetirken, Cansever tüm zamanını asma katta okuyup şiir yazmaya ayırdı.Edip Cansever, Kapalıçarşı’da otuz yılını geçirdi ve bu zaman zarfında dokuz şiir kitabı neşredildi.
1964’te üyesi olduğu Türkiye İşçi Partisi’nden güncel politikadan anlamadığı gerekçesiyle ayrıldı.1975 yılında Kapalıçarşı’daki antikacı dükkânını sattı ve ticârî hayatını sonlandırdı. Bundan sonraki dönemde kış aylarını İstanbul’da, yaz aylarını da Akdeniz sahillerinde geçirdi. Akdeniz’in doğasının hem ruhuna hem de sanatına yansıttığı olumlu etkiler sebebiyle 1986 yılında Bodrum’a yerleşti. Ancak Bodrum’a geldikten sadece yirmi gün sonra bir beyin kanaması geçirdi ve İstanbul’a getirildi. Acilen alındığı ameliyattan sağ çıkamayarak, 28 Mayıs 1986’da İstanbul’da öldü. 30 Mayıs 1986’da Aşiyan Mezarlığı’na defnedildi.
Eserleri
Şiir Kitapları ve Eserleri
- 1947: İkindi Üstü
- 1954: Dirlik Düzenlik
- 1957: Yerçekimli Karanfil
- 1958: Umutsuzlar Parkı
- 1959: Petrol
- 1961: Nerde Antigone
- 1964: Tragedyalar
- 1966: Çağrılmayan Yakup
- 1970: Kirli Ağustos
- 1974: Sonrası Kalır
- 1976: Ben Ruhi Bey Nasılım
- 1977: Sevda ile Sevgi
- 1980: Şairin Seyir Defteri
- 1981: Yeniden
- 1982: Bezik Oynayan Kadınlar
- 1984: İlkyaz Şikayetçileri
- 1985: Oteller Kenti
- 2005: Sonrası Kalır I, Bütün Şiirleri // 2005: Sonrası Kalır II, Bütün Şiirleri
- 2008: Gelmiş Bulundum
Düzyazı
- 1987: Gül Dönüyor Avucumda (Ölümünden sonra)
- 2009: Şiiri Şiirle Ölçmek: Şiir Üzerine Yazılar, Söyleşiler, Soruşturmalar. Hazırlayan: Devrim Dirlikyapan. Yapı Kredi Yayınları
Ödüller
- 1958: Yeditepe Şiir Armağanı: “Yerçekimli Karanfil”
- 1977: Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü: “Ben Ruhi Bey Nasılım”
- 1981: Sedat Simavi Edebiyat Ödülü: “Yeniden”
- Mendilimde Kan Sesleri
- MEB 100 Türk Edebiyatçısı
Gelincikler
“gerçekte bir sevinç, bir mutluluk yok değildir yüreklerimizde
sevgiler umutlar yok değildir
öyleyse neden çabuk küseriz birbirimize
çabuk öfkeleniriz
durup durup böyle hüzünlenmemiz neden
anlamıyoruz da ondan mı yoksa
bir bütün olduğunu mutluluğun
umudun bir bütün olduğunu
seziyor muyuz yalnızca
baktıkca gelincik tarlalarına uzaktan
öyle bir arada güzel
yaşamanın lezzetini
kanımızı tutuşturdukça gün günden
buğusunu saldıkça
bir tütün dumanı gibi yaktıkça genzimiz”
Adsız Bir Çiçek
“rengini dünyaya ilk defa sunan
adsız bir çiçek gibi parlıyorsa gözlerim
sevgilim
bana “sen bir şairsin” dediği zaman
yalnız sana yazıyorum bu şiiri
istersen bir şiir gibi okuma
çünkü her yıl yeniden yazacağım onu
soğuklar başlayınca havalanıp
millerce yol kat ettikten sonra
güneyi tadan bir kuşun sevinciyle
ve yazmış olacağım bir de
her dönemde her çağda
sevdanın kendine özgü diliyle”
Published: Apr 18, 2023
Latest Revision: Apr 18, 2023
Ourboox Unique Identifier: OB-1442224
Copyright © 2023