الحاووز

لم يبقى الكثير من إرث الماضي في مدينة يافا،ولكن ثمة طود شامخ يقبع في حي العجمي شاهد على عصر زاهر مطل على القرى المهجرة المجاورة،إنه “حاووز الماء” بلغة أهل المدينة.

بني هذا الحاووز  في زمن الانتداب البريطاني في  أعلى نقطة  في  حي العجمي     “تلة العجمي” التي ترتفع عن سطح البحر35 مترا . ويبلغ ارتفاع الحاووز 40 مترا في السماء، وعلى الأرجح فإن فكرة بناء خزانات فوق سطح الأرض لم تكن شيئا مألوفا لدى العرب عموما،لاستخدام العرب للآبار.

ووفق مقابلة أجريتها مع الحاج إسماعيل حسين أبو شحادة من مواليد  يافا سنة 1926 قال:”لقد بني هذا  الحاووز عام 1938 وقد اشرف على بنائه المهندس خالد ابو العافية، وقد شاهدت بأم العين كيفية بنائه ،وللخزان مضخة “ترمبا” من طراز فريتكال ، وهي الأولى التي تم إدخالها إلى فلسطين، وهي موجودة إلى يومنا هذا في شارع النزهة(جمال باشا) على بعد 1 كيلو من الخزان”.

מגדל המים בשכונת עג’מי שוכן בפינת הרחובות החרוב וחייבי משה בתל אביב.

קודם להקמת מגדל המים קיבלה יפו את אספקת המים שלה מבורות ומבארות. מועד הקמתו המדויק של המגדל אינו ידוע, והוא הופיע לראשונה במפת העיר בשנת 1936, בעוד שנפקד מהמפה שפורסמה ב-1927. המגדל המתנשא לגובה של 31 מטרים, הוקם בנקודה הגבוהה ביותר בעג’מי, ונבנה מבטון מזוין, עמודים וקורות. לכל גובהו של המגדל נקבעו חרכי ירי, ומתחת למיכל המים שבראשו נבנתה מרפסת תצפית היקפית. לכן ברי שהמגדל נבנה גם לצורכי ביטחון ושליטה. המגדל עוצב בהשראת סגנון האר דקו שרווח ביפו הערבית באותם ימים, והתאפיין בהדגשות אנכיות הבאות לידי ביטוי בפילסטרים שסביב בסיסו. בשנות ה-90 של המאה ה-20שימש המגדל את משטרת ישראל לתצפיות אחר עבריינים שפעלו בעג’מי. המבנה שופץ בשנת2004 בידי חברת עזרה וביצרון, הותקנו בו מדרגות ומעקה חדשים, והרחבה שסביבו רוצפה.