Deneme

“… Ahlakın, bize özgeyi kendimiz bilip acılarına, kaygılarına ortak olmamızı, onunla” hemhâl “olmamıza gerek kalmazsınız. Anlamayaz, o kimse ne durumdadır, öğreniriz, bilgi ediniriz, ama bu bilgi içimde işlemez daima, bizi sarmaz, bencildir insanoğlu, bencil Yalnızlık düşüncesi, yalnız edenler inanır, burası onlardan omuz silkmezse, gülmezse, sırmezse onlarla, iyi iyi …

Bizi bu bencilliz edebiyat kurtarır, şiirler, hikâyeler, romanlar, tiyatro eserleri, denemeler kurtarır. Öteki insanların içlerini bize düşverir, başkaları onlar yaparur. Bir kimseyi görüp de okuduğum romanlar, görününüz oyunlarından birinin bir kişisini hatırlarsanız: “Ah! Bu bir Anna Karanina! Bu bir Julien Sorel! Bu bir Tartuffe! Derseniz, anladıklarınızı, onların kendiiziz, hayalinizde gerçekleşiyorsunuz demektir …” S: 181