Osmanlı tarihi 1299 – 1453 ” Kuruluş Dönemi, 1453 – 1579 çalışma ” Yükselme Dönemi, 1579 – 1699 sıralarında Duraklama Dönemi, 1699 – 1792 çalışması arasında Gerileme Dönemi, 1792 – 1922 sıralarında Dağ Dönemi olmak üzere beş ana başlık altında incelenir. Oğuzların Kayı boyundan gelen Osmanlılar, Ertuğrul Gazi vefat edinceye kadar Bizanlılar ile savaşarak Selçuklulara hizmet etti. Ertuğrul Gazi’nin ölümünün ardından aşiretin idaresini üstlenen Osman Bey, bağımsızlığını ilan ederek  Osmanlı Beyliği’ni kurdu. Kısa bir süre güçlenen Osmanlı Beyliği önce beylikten devlete, daha sonra ise devletten bir cihan imparatorluğuna yükseldi. İşte Osmanlı Beyliği’nin imparatorluğa kopuş hikayesinin başlangıcı; Osmanlı Devleti ‘nin kuruluş dönemi.

OSMANLI BEYLİĞİ NASIL KURULDU?

Osmanlılar, Oğuzlar’ın Kayı boyuna mensuptur. Türkiye Selçuklu hükümdarı Alaaddin Keykubat zamanında, önce Karacadağ’a ardından da Söğüt ve Domaniç yöresine Ertuğrul Gazi başkanlığında uç beyliği olarak yerleştirilmişlerdir.

Kösedağ Savaşı’ndan sonra Kayı Boyu, Anadolu’yu işgal eden İlhanlı Devleti’ne bağlanmıştır. Bu devletin zayıflamasıyla Osman Bey, 1299 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir.

Osmanlı Beyliği kurulduğu sıralarda Balkanlar’da siyasi birlik yoktu. Balkanların en kuvvetli devleti Sırp Krallığı’ydı. Bundan başka Bulgar, Macar ve Arnavut krallıkları, Eflak, Boğdan, Bosna, Hersek ve Erdel beylikleri bulunmaktaydı.

Venedik ve Cenevizliler ise Akdeniz ve Karadeniz’deki ticaret yollarını ele geçiren önemli iki deniz devletiydi.

OSMANLI BEYLİĞİ’NİN BÜYÜMESİNİ SAĞLAYAN TEMEL SEBEPLER

• Osmanlı Beyliği’nin coğrafi konumunun genişlemeye elverişli olması
• Balkanlar’da siyasi birliğin olmaması,
• Bizans’taki kavgaları ve Bizans tekfurlarının halktan ağır vergiler toplaması.
• Osmanlı Beyliği’nin güçlü bir merkezi otorite kurması.
• Osmanlılar’ın, Bizans’a karşı yürütmüş olduğu cihat anlayışının Türkmenler tarafından desteklenmesi.
• Osmanlılar’ın halka iyi davranarak, dinsel hoşgörüyü devlet politikası haline getirmesi.
• Fethedilen topraklara Türkmenlerin yerleştirilmesi, böylece fetihlerin kalıcı ve sürekli olması.
• Tımar sistemi sayesinde devletin büyük bir askeri güce sahip olması
• Osmanlı hükümdarlarının örgütlenmesinin çok iyi olması.
• KURULUŞ DEVRİ PADİŞAHLARI KİMLERDİR?
  • Osman Gazi (1299 – 1324)
  • Orhan Gazi (1324 – 1362)
  • I. Murat (1362 – 1389)
  • I. Bayezit (1389 – 1402)
  • I. Mehmet (1413 – 1421)
  • II. Murat (1421 – 1451)

  OSMAN BEY (1299 – 1324)

  Osmanlı Beyliği‘nin kurucusu olan Osman Gazi Ahiler’in desteğini alarak Bizans’la mücadeleye girmiş Bilecik, Yarhisar, İnegöl ve Karacahisar’ı ele geçirmiştir.

Koyunhisar Savaşı (1302):

Bizans’la yapılan ilk büyük savaştır. Bu savaşta Bizans yenilmiştir.

– İlk para Osman Bey zamanında bastırılmıştır.

– Osman Bey’in başarılı olmasında Akçakoca, Konur Alp, Samsa Çavuş gibi Türkmen Gazilerinin rolü büyüktür.

– Osman Bey zamanında Bilecik ardından da Yenişehir başkent olmuştur.

ORHAN BEY (1324 – 1362)

Orhan Bey Bursa’yı alarak burayı başkent yapmıştır.

Maltepe (Pelekanon) Savaşı (1329):

Bizans’la yapılan mücadeleyi Osmanlılar kazanarak İznik ele geçirilmiştir. Bundan bir süre sonra Osmanlı kuvvetleri İzmit’i almış (1337) böylece Kocaeli Yarımadası’nın tamamı Osmanlı Devleti‘nin eline geçmiştir.

Rumeliye geçiş (1353)

Orhan Bey Karesibeyliği’ndeki taht kavgalarından yararlanarak bu beyliği topraklarına kattı. Böylece Osmanlılar’ın ilk donanması kurulmuş ve Rumeli’ye geçiş gerçekleşmiştir. Ayrıca Hacı İlbey ve Evranos Bey’de Osmanlı hizmetine girmiştir..

Bizans İmparatoru’nun Sırplar ve Bulgarlar karşısında Osmanlılar’dan yardım istemesi üzerine Çimpe kalesi alınarak (1353) Rumeli’de ilk toprak parçası ele geçirildi.

– Çimpe kalesi Rumeli’deki fetihler için üs olarak kullanılmıştır.

Orhan Gazi’nin oğlu Süleyman Paşa ise Bizans’taki otorite boşluğundan faydalanarak Gelibolu, Tekirdağ, Malkara, Keşan ve Çorlu’yu ele geçirdi.

Orhan Bey zamanında:

– İlk divan örgütü oluşturuldu.

– İlk düzenli ve devamlı ordular kuruldu.(Yaya ve Müsellem)

– İlk vezirlik makamı kuruldu.

– İlk Osmanlı medresesi açıldı (İznik’te).

I. MURAT (1362 – 1389)

I. Murat, Orhan Bey zamanındaki fetihlere devam ederek, Çorlu, Lüleburgaz, Dedeağaç ve Dimetoka’yı ele geçirdi.

Sazlıdere Savaşı (1363):

İstanbul’un yiyecek deposu durumunda olan Edirne, Bulgar destekli Bizans ordusu, yenilgiye uğratılarak ele geçirildi (1363). Burası Balkanlar üzerine yapılan seferlerde üs olarak kullanılmıştır

Sırpsındığı savaşı (1364):

Türkler’i Rumeli’den atmak üzere düzenlenen ilk haçlı seferidir. (Sırp, Bulgar, Macar) yapılan mücadeleyi Hacı İlbey komutasındaki Osmanlılar kazanmıştır.

Bu savaşın sonunda Sırp Krallığı vergiye bağlanmıştır.

Çirmen Savaşı (1371)

Türkler’in Balkanlar’daki ilerleyişini durdurmak amacıyla Sırplar’la Osmanlı Devleti arasındaki Çirmen mevkiinde yapılan mücadeleyi Osmanlı Devleti kazanmıştır. Bu savaşla Batı Trakya toprakları ele geçirilmiştir.

I. Kosova Savaşı (1389):

Osmanlılar Balkanlar’da ilerleyerek Manastır ve Sofya’yı ele geçirdi. Bunun üzerine Osmanlılar’ın Balkanlar’daki ilerleyişini durdurmak amacıyla Haçlı ordusu oluşturuldu. (Sırp, Boşnak, Macar, Eflak, Hırvat, Leh ve Çek) kuvvetleri birleşti. Karamanoğulları’nın Haçlı ordusunu desteklemesi üzerine Timurtaş komutasındaki Osmanlı ordusu Ploşnik’te bozguna uğratıldı (1387). Bu bozgun Balkan krallıklarını umutlandırdı. Bundan bir süre sonra Haçlılar’la yapılan mücadeleyi Osmanlılar kazandı. I. Murat savaşın sonunda şehit oldu.

I. Murat Anadolu’daki Türk birliğini sağlamak amacıyla Germiyanoğullarından çeyiz karşılığında Kütahya ve Tavşanlı’yı almış, Hamitoğulları’ndan ise Isparta ve Akşehir civarı parayla satın alınmıştır.

I. Murat Zamanında:

– Yeniçeri ocağı kuruldu.

– İlk top I. Kosova savaşında kullanıldı.

– Osmanlılar’da ilk sultan ünvanını I. Murat kullandı.

– Rumeli beylerbeyliği oluşturuldu.

– Karamanoğulları’yla ilk defa mücadele edilerek itaat atına alındı.

– Sırplar ve Bulgarlar hakimiyet altına alındı.

– İlk defa Tımar sistemi oluşturuldu.

Osmanlı Yükselme Dönemi

Osmanlı imparatorluğu birden fazla din, mezhep, dil ve soya sahip olan milletleri bir ara barındıran imparatorluk haline gelmiştir. Bu durum Osmanlı İmparatorluğu’nun 150 sene gibi bir süre içerisinde uç beyliğinden dünya devleti haline gelmiş olduğunun ispatıdır.

Yükselme Dönemi Padişahları

1. II. Mehmet ( Fatih Sultan Mehmet)
2. II. Beyezid
3. Yavuz Sultan Selim
4. Kanuni Sultan Süleyman
5. II. Selim
6. III. Murat

Yükselme Döneminde devlet kurumlarının oluşturulması tamamlanarak yapılan fetihler Osmanlı’yı dünya devleti haline getirmiştir. Osmanlı padişahlarına bu dönemde han ya da sultan unvanları verilmiştir.

İstanbulun Fethinin Nedenleri

Bizans Avrupa’dan yardım istemiştir ve Haçlı Seferlerine neden olmuştur. Bunun sonrasında Bizans Osmanlı şehzadeleriyle Anadolu Beylerini kışkırtmıştır. İstanbul’un kara ve deniz ticareti yollarının üzerinde olması sebebi ise bir başka nedendir. Toprak bütünlüğünü sağlamak için de İstanbul’un fethedildiğini söylemek mümkündür.

İstanbul’un fethi için Rumeli Hisarı yapılmıştır. Bunun haricinde büyük toplar dökülerek sınır bölgelerine akıncı beyleri yerleştirilmiştir. Komşu devletlerle saldırmazlık anlaşması imzalanmıştır.

İstanbul’un fethinin sonucunda Ortadokslar Osmanlı’nın himayesine girmişlerdir. Bizans İmparatorluğu yıkılmıştır ve İstanbul başkent olmuştur. Boğazlar ve İpek yolu Osmanlı Devletinin eline geçerek Osmanlı Devletinde yükselme dönemi başlamıştır. Orta Çağ kapanarak Yeni Çağ başlamıştır. Avrupa’da ise feodalite rejimi yıkılarak mutlak krallıklar kurulmuştur.

FATİH SULTAN MEHMET DÖNEMİ