9/A 142 Etkin Omaygenç biyoloji karbonhidratlar proje ödevi

Öğretmenim bazı kısımları sayfalardan uzun oldu onları görmek için farenizle aşağıya indirin ben denedim oldu. Bu ödevden puanı alıcağımız için sıkıntı çıkmasını istemiyorum bu yüzden böyle bir açıklama yaptım

Karbonhidrat , doğada bulunan karbon organik maddedir, vücudumuz için besin ve enerji kaynağıdır. Yag ve proteinle birlikte büyük bol muhtesem 3 makro besinden biridir. Bütün canlı hücrelerde bulunur. Doğada büyük moleküller halindedir. Vücuda bu büyük moleküllerin hücrelere iletilmesi için canlı tarafından sindirilmesi ve uygun büyüklüğüne kadar parçalanması gerekir. Karbonhidratlar birinci dereceden enerji verici olarak kullanılırlar. Karbonhidratlar en çok  ekmek ,  makarna ,  fasulye ,  patates ,  kepek ,  pirinç ,  tahıl  ve  hububat içinde bulunurlar. Karbonhidratlar vücutta en çok bulunan üçüncü besin maddesidir. Yapı taşları  glikozdur . Depo şekli hayvanlarda  glikojen  bitkilerde ise  nişasta  şeklindedir. Kimyasal sindirimi ağızda başlar. DNA ,  RNA  ve  ATP’nin yapısına katılır.

Karbohidratlar üç sınıfa ayrılırlar,

1. Monosakkaritler (Basit şekerler) ve Disakkaritler,

2. Disakkaritler,

3. Polisakkaritler.

Monosakkaritler :  En küçük şeker birimidir. En önemlileri; glukoz  (dekstroz, üzüm-mısır şekeri),  fruktoz (meyve şekeri) , galaktozdur. Glukoz hücrelerinde yakıt olarak kullanılan ana enerji kaynağıdır; kan şekeri olarak bilinir. Galaktoz süt ürünlerinde; fruktoz sebzelerde, meyvelerde ve balda serbest olarak bulunur.

• Monosakkaritler KARBON SAYILARI göre adlandırılır.
• A) 3 C’LU ŞEKERLER (TRİOZLAR)
    Örn: PGAL, PGA, Pirüvat
• B) 5 C’LU ŞEKERLER (PENTOZLAR)
    Deoksirboz -DNA’nın şekeri (C5H10O4)
    Riboz- RNA ile ATP’nin yapısına katılan şeker (C5H10O5)
• c.) 6 C ‘LU ŞEKERLER (HEKSOZLAR)
   – C6H12O6 kapalıformülüne sahiptir.
   – Hepsi suda çözünür.
   – Kapalıformülleri (C6H12O6) aynıdır. Yani izomerdirler.

GLİKOZ
– Üzüm şekeri olarak da bilinir.

– Üretici canlılar tarafından üretilir. (Fotosentez)
– Canlılar ENERJİ ELDE ETMEK İÇİN İLK SIRADA Kullanım.
– Kanda ölçülebilen tek şekerdir (kan şekeri)
FRUKTOZ
-Meyve şekeri olarak da bilinir.
-Üretici bitkiler tarafından üretilir.
– İnsanlar fruktozu glikoza dönüştürerek kullanma. (KARACİĞERDE)
– Tatlılık derecesi en yüksek olan şekerdir.
GALAKTOZ
– Bitkilerde kloroplastın içinde, yosunlardan elde edilen bir polisakkarit olan agarın
yapısında, şeker pancarı, döner ve keçi boynuzu özütünde bulunur.
– Memeli hayvanlar vücutlarına göre gösterilebilir glikozu dönüştürebilir.

DİSAKKARİTLER (Çift Şekerler)
-İki monosakkaritin birleşmesiyle oluşur.
– Disakkaritler hidroliz edilmeden hücre zarından geçemez

Disakkaritler çift şekerlerdir. Bir disakkarit iki molekül  monosakkaritin  glikozit bağı ile bağlanmasıyla oluşur. Bu bağlanma sırasında bağ sayısı kadar su ortaya çıkar. Buna  dehidrasyon sentezi  denir. İnsan ve hayvanların yedikleri disakkaritler, sindirim sisteminde monosakkaritlerine ayrılarak kullanılır. Canlılarda en çok bulunan disakkaritler; maltoz  (arpa şekeri),  sakkaroz  diğer sükroz (çay şekeri) ve  laktoz  (süt şekeri) dur.

Monosakkarit + Monosakkarit → Disakkarit + Su
icra olay bir dehidrasyondur. Monosakkaritler aynı cinsten olabileceği gibi, farklı cinsten de olabilirler;

• Glukoz + Glukoz =  Maltoz + H ₂ O
• Glukoz + Fruktoz =  Sakkaroz + H ₂ O  
• Glukoz +  Galaktoz  =  Laktoz + H ₂ O

POLİSAKKARİTLER (Kompleks Şekerler)
– Çok sayıda glikozun birleşmesiyle oluşur.
– Polisakkaritlern hücre zarından geçebilmesi için hidroliz edilmesi gerekir.
– Glikojen, nişasta, selüloz ve kitinin polıisakkarit çeşitlerinin yapı birimi GLİKOZ dur.
– Bu çeşitlerin farklı olmasının nedeni;
a. Yapı glikozlarının sayısının farklı olması
b. Glikozların birbirine farklı glikozit bağ çeşidi ile bağlanması

DEPO POLİSAKKARİTLERİ

– Gerektiğinde enerji kaynağı olarak kullanılan polisakkarit çeşitleridir.
A. Nişasta
– BİTKİLERDE fotosentez sonucu glikozun fazlası nişastaya dönüştürülür.
– Nişasta;
– Kök, gövde, yaprak, meyve ve tohum gibi organlarda depo edilir.
– Patates, pirinç, arpa, buğday ve yulaf gibi besinlerde bol miktarda bulunur.
– Hayvanların besinlerle aldıkları nişasta,
– Sindirim kanalında glikoza kadar parçalanır. Açığa glikozlar kana geçer
ve hücrelere taşınır.
– Hayvan hücrelerinde nişasta bulunmaz.

B. Glikojen
–  Glikozun fazlası
-Bakteri,
– Arke,
– Mantar
– Hayvan hücrelerinde glikojenin dönüştürülerek depo edilir.
– İnsan besinlerleun bedel karşılığı glikozunKARACİĞER VE ÇİZGİLİ
KASLARINDA glikojen şeklinde depo ederler.
– Açlıkta insan karaciğerindeki glikojen depoları tükenmeye başlar.
– Canlılar nişasta ve glikojeni suda çözünmeyecek şekilde depo ederler.

YAPISAL POLİSAKKARİTLER
A. Selüloz
– Bitki hücrelerinin ÇEPER YAPISINA katılır ve suda çözünmez.
– İnsan, etçil ve otçul hayvanlarda SELÜLOZU SİNDİREN ENZİM üretilemez.
– Otçul hayvanlar,
– Sindirimde yaşayan mikroorganizmalar sayesinde selülozu
sindirerek selülozun içindeki glikozu enerji kaynağı olarak kullanabilir.
– İnsan ve etçil hayvanlar selülozu sindiremediği için dışkıyla birlikte dışarıya
atar.
– Selüloz bağırsak epiteline değerek mukus ürettirir. Bağırsağın daha sağlıklıçalışmasını
sağlar. Yeryüzünde en çok bulunan karbonhidrat çeşididir.
– Endüstriyel alan kâğıt, pamuk ve yapay ipek yapımında kullanılır.

B.Kitin
– Diğer polisakkaritlerden farklı olarak yapısındaki glikoz molekülleri AZOT içeren bir
yan grup taşır.
– Mantarlarda
– Hücre çeperinin yapısına katılır.
– Eklem bacaklıların
– Dış iskeletinde bulunur. Örneğin uğur böceği, çekirge, kelebek, yengeçve ı
stakoz gibi.
– Kitinin saf hâli deri gibi esnek ve yumuşaktır.
– Eklembacaklılarda dış iskeletin sert olmasının sebebi, kitinin yapısına kalsiyum
karbonat gibi tuzların da katılmasıdır.

KAYNAKÇALAR:

1.https: //tr.wikipedia.org

2.https: //tr.wikipedia.org

3. https://web.whatsapp.com/#

(Öğretmenimin derste işlediği pdf)

4. https://www.gelgez.net/